[Prenumerata] [Spis treści]     

Kto jest kim

Lista nazwisk w bazie danych "Kto jest kim"

ATEST 11/1996

Wojciech Muszalski

Wojciech Muszalski

Specjalistów od prawa bhp można by policzyć w naszym kraju na palcach jednej ręki, a profesor Wojciech Muszalski jest wybitnym znawcą tej właśnie dziedziny, Nie tylko tej zresztą, zajmuje się bowiem zagadnieniami polityki społecznej, której ochrona pracy jest tylko fragmentem. Powszechny niedostatek fachowej wiedzy w tej dziedzinie powoduje żałosne skutki - wypowiadane są różnorodne opinie na temat zagranicznych rozwiązań prawnych, przy czym większość tych wypowiedzi nijak się ma do rzeczywistości. Gdyby prof. Muszalski był w stanie to wszystko prostować, miałby pełne ręce roboty.

Rozwiązania z dziedziny ochrony pracy, w tym także przepisy prawa bhp są lekceważone, a zarazem pozostają nieznane. Poznanie tej problematyki wymaga od prawników znajomości zakładów pracy. I tę znajomość posiadł W. Muszalski, który już na pierwszym roku studiów prawniczych w Uniwersytecie Warszawskim, jeszcze w latach pięćdziesiątych, podjął pracę w zjednoczeniu budownictwa. Pracował później w Centralnym Zarządzie Elektryfikacji Rolnictwa jako kierownik wydziału organizacyjnego, jak również w Zjednoczeniu Kruszyw i Surowców Mineralnych. Był także radcą prawnym. Po obronie rozprawy doktorskiej (1963) podjął działalność naukową w Instytucie Pracy. W latach 1970-1974 był zatrudniony w CIOP. We wspomnianych instytutach zajmował się regulacjami dotyczącymi czasu pracy. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w roku 1973 za rozprawę pt. "Czas pracy w rolnictwie". Profesor W. Muszalski jest od roku 1975 w Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Zarządzania kierownikiem Zakładu Społeczno-Prawnych Problemów Zatrudnienia, a zarazem kierownikiem studiów podyplomowych. W ciągu ponad 30 lat wydał kilkanaście książek, m.in. wyróżnioną nagrodą Ministra Edukacji Narodowej pracę "Ubezpieczenia społecznego - zarys ogólny", pierwszą tego typu pozycję w kraju (1984).

Inne przykładowe tytuły książek autorstwa W. Muszalskiego to "Zatrudnienie a ubezpieczenia społeczne" (1992) czy wydane ostatnio "Prawo socjalne" (1995).

Każdy, kto jest inspektorem pracy lub specjalistą bhp, powinien moim zdaniem zachować szczególną wdzięczność dla autora za jedną, niewielkiego formatu książeczkę: "Istota przepisów i zasad bhp" (1987). Porządkuje w niej profesor to, co i dotąd dla wielu jest gąszczem wątpliwości a nawet sprzeczności - relacje między przepisami bhp a przepisami dotyczącymi innych dziedzin: ochrony przeciwpożarowej, budownictwa, energetyki, ochrony środowiska. Wyważa zależności między przepisami bhp a przepisami bezpieczeństwa powszechnego. Wyjaśnia zakres obowiązywania zasad bhp.

Długoletnie studia nad ustawodawstwem różnych krajów umożliwiają rzetelne oceny ich systemów ochrony pracy.

Przed 10 laty prof. W. Muszalski opublikował na naszych łamach cykl artykułów pt. "Prawo bhp za granicą". Miały one charakter rzetelnego omówienia zagranicznych instytucji ochrony pracy i najważniejszych regulacji prawnych. Wcześniej na ten temat opowiadano i pisano bezkrytyczne rzeczy wedle fantazji autorów. Wydaje się, że tego rodzaju wiedza jest jednak za mało spopularyzowana nawet wśród członków najważniejszych gremiów zajmujących się polityką ochrony pracy. Profesor był zresztą w latach 1990-1993 członkiem Rady Ochrony Pracy, nawet przez pewien czas jej wiceprzewodniczącym, ale trzeba przyznać, że niestety miał niewielki wpływ na pracę rady. W. Muszalski od 1978 roku jest członkiem Komitetu Nauk o Pracy i Polityki Społecznej PAN, należy do grona założycieli Polskiego Towarzystwa Ubezpieczenia Społecznego oraz Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej. Brał także udział w licznych pracach legislacyjnych, dotyczących polityki społecznej.

Profesor należy do ludzi wyjątkowo skromnych, nie narzucających się ze swoimi umiejętnościami. Odnoszę wrażenie, że dla reformy polskiej polityki społecznej należałoby w większym niż dotąd stopniu wykorzystać jego wiedzę na temat zagranicznych rozwiązań prawnych, zwłaszcza w dziedzinie ochrony pracy. Choćby dla uniknięcia efektu "wyważania otwartych drzwi".

W związku z ostatnią nowelizacją kodeksu pracy za szczególnie istotne uważa W. Muszalski rozszerzenie kompetencji PIP, przede wszystkim w zakresie zwalczania umów zlecenia zawieranych zamiast umów o pracę. Jednakże nie przecenia środków prawnych, możliwości represyjnych. Sądzi, że konieczne jest tworzenie systemów motywacji na rzecz ochrony pracy zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Teraz zwłaszcza konieczne jest, twierdzi, zapewnienie różnorodnych metod ochrony pracy nie tylko poprzez instytucje i ludzi na etatach, ale działających choćby w formie dorywczej, byle możliwie różnorodnej. Sztywne reguły obwarowane nadmiarem przepisów życie w gospodarce rynkowej po prostu omija.

Dziedzina, którą zajmuje się prof. W. Muszalski, polityka społeczna, wymaga znajomości zarówno zagadnień gospodarczych, jak i społecznych. Te lektury obowiązkowe zajmują wiele czasu. Podczas urlopu W. Muszalski docenia turystykę kwalifikowaną - w ostatnich latach zwiedza z namiotem nie tylko nasz kraj. Jeśli nie podróżuje, zadowala się oglądaniem programów geograficznych w telewizji, której poza tym nie ogląda prawie zupełnie.