[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Każdy (prawie)
może szkolić

Rozmowa z Jerzym Kowalskim,
naczelnikiem wydziału ochrony pracy w departamencie prawa pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Robert Kozela: Niedawno weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 października br. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp. Jaki był powód wprowadzenia zmian?

Jerzy Kowalski

Jerzy Kowalski: W rozporządzeniu w sprawie szkoleń z lipca 2004 roku odwoływaliśmy się do odrębnego przepisu, przede wszystkim w zakresie wzorów zaświadczeń, dokumentowania szkoleń, dopuszczalnych form szkolenia i definicji. I ten przepis, czyli rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych, został zmieniony przez rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych. Zmieniony w takim stopniu, że musieliśmy nowelizować nasze rozporządzenie w sprawie szkoleń. Musieliśmy na przykład wprowadzić odrębną dla szkoleń bhp definicję kursu, bo zgodnie z nowym rozporządzeniem resortu edukacji kurs powinien trwać nie krócej niż 30 godzin, a my całkiem niedawno na wniosek pracodawców skróciliśmy kursy do 16 godzin.

Najistotniejsze zmiany, które wprowadziła ta nowelizacja...

Przede wszystkim wprowadziliśmy słowniczek, którego nie było w poprzednim rozporządzeniu. Znalazła się w nim definicja kursu, który powinien trwać co najmniej piętnaście godzin lekcyjnych. Instruktaż powinien mieć natomiast minimum dwie godziny. Były już pytania, dlaczego dwie, skoro w instruktażu ogólnym są trzy, ale w instruktażu dla pracowników administracyjno-biurowych są dwie, więc daliśmy tę minimalną liczbę. Wymieniliśmy też jednostki organizacyjne, które mogą szkolić w zakresie bhp oraz wprowadziliśmy wzór zaświadczenia potwierdzającego odbycie szkolenia w zakresie bhp.

Pojawiła się też definicja przygotowania dydaktycznego, ale chyba niedostatecznie jasna, skoro behapowcy wciąż pytają, jakie szkoły czy kursy dydaktyczne muszą ukończyć, jeśli chcą prowadzić szkolenia bhp.

Nieprawdziwa jest informacja, że potrzebne jest jakieś specjalne przygotowanie dydaktyczne. Nie trzeba mieć studiów pedagogicznych, żeby wykładać na szkoleniach bhp. Trzeba mieć ukończone szkolenie w zakresie bhp, w ramach którego był poruszony temat nowoczesnych metod kształcenia osób dorosłych w zakresie bhp. No i trzeba mieć odpowiednią wiedzę merytoryczną.

Czyli jaki kurs musiałbym ukończyć, żeby móc szkolić?

Jeśli chodzi o osoby kierujące pracownikami, to w ramach szkolenia okresowego mają zajęcia (minimum dwie godziny), podczas których są omawiane metody uczenia osób dorosłych, formy szkolenia, zastosowanie środków audiowizualnych itd. I to wystarczy, żeby mogli szkolić zarówno robotników, jak i inne osoby kierujące pracownikami. Natomiast osoba na stanowisku mistrza, jeżeli ukończy szkolenie okresowe z zajęciami na temat metod prowadzenia instruktażu, może prowadzić instruktaż dla swoich podwładnych. Można też oczywiście ukończyć kurs dotyczący prowadzenia instruktażu.

A co z behapowcami? Wciąż przychodzą do redakcji pytania typu: co muszę skończyć, żeby móc szkolić?

Wystarczy ukończone szkolenie okresowe dla służby bhp, w którym musi pojawić się temat dotyczący metodyki szkoleń.

Czyli, mówiąc inaczej, wystarczy być behapowcem i spełniać wymagania kwalifikacyjne zgodnie z rozporządzeniem w sprawie służby bhp oraz mieć aktualne szkolenie okresowe, żeby móc prowadzić szkolenia bhp.

Tak. Warto jeszcze dodać, że w swoich zadaniach pracownik służby bhp ma wpisane szkolenia wstępne ogólne. Pracodawca może podjąć decyzję, że będzie szkolił swoich pracowników siłami własnej kadry kierowniczej i służby bhp. I wtedy, jeżeli zleca pracownikowi służby bhp szkolenie okresowe, czy nawet kierownictwo kursu, musi mu dodatkowo zapłacić. Trafiają do nas pytania od pracodawców, czemu wszystkich szkoleń nie wpisaliśmy do zakresu obowiązków służby bhp? Po pierwsze, dlatego że nie każdy pracownik służby bhp nadaje się do prowadzenia zajęć. Po drugie, nie może być tak, że jedna osoba będzie prowadziła wszystkie tematy, od toksykologii po udzielanie pierwszej pomocy. Jeden behapowiec nie może znać się na wszystkim.

Czy, szkoląc na umowę zlecenia poza swoją firmą, behapowiec też nie musi mieć dodatkowych uprawnień dydaktycznych?

Musi mieć przygotowanie dydaktyczne, o którym mówiłem wcześniej. Wystarczy, że podpisze umowę z jednostką szkoleniową i przedstawi jej zaświadczenie o aktualnym szkoleniu okresowym dla służby bhp, dyplom technika bhp, dyplom ukończenia studiów licencjackich, inżynierskich, magisterskich bądź podyplomowych z zakresu bhp. Oczywiście, można dodatkowo starać się o nieobligatoryjny certyfikat CIOP dla wykładowców lub ukończyć dodatkowo kurs pedagogiczny.

Jakie muszę spełnić warunki, żeby założyć firmę szkolącą z zakresu bhp, czy muszę ją rejestrować w kuratorium? - takie pytania też często przychodzą do naszej redakcji.

Na listę jednostek organizacyjnych, mogących prowadzić działalność szkoleniową w dziedzinie bhp, wpisaliśmy osoby prawne lub fizyczne, prowadzące działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej. Takie jednostki nie są szkołami i nie muszą rejestrować się w kuratorium.

Przy rejestracji firmy wystarczy więc wpisać kod, że prowadzi się działalność szkoleniową i można prowadzić szkolenia bhp?

Tak. Oczywiście trzeba zatrudnić wykładowców spełniających co najmniej te wymagania, o których już powiedziałem. Zarówno pracodawca organizujący szkolenie, jak i jednostka szkoleniowa musi też mieć programy poszczególnych rodzajów szkoleń, opracowane dla określonych grup stanowisk. Wciąż zdarza się, że firma szkoleniowa ma jeden program, na podstawie którego szkoli zarówno w bankach, jak i w hutach. Jeśli jednostka szkoleniowa ma zlecenie z jakiejś firmy, to program szkolenia powinna dostosować do zagrożeń występujących w tej firmie. Jednostki szkoleniowe mogą się akredytować i certyfikować, ale są to działania dobrowolne.

Czy działalność szkoleniowa w dziedzinie bhp podlega kontroli i kto może ją kontrolować?

Nie ma wprawdzie wyspecjalizowanego organu kontroli zajmującego się działalnością szkoleniową, ale nie oznacza to, że ta działalność nie podlega kontroli. Za odpowiednie, zgodne z obowiązującymi przepisami, przeprowadzenie szkolenia w zakresie bhp pracowników odpowiedzialność ponosi pracodawca. Inspekcja pracy może sprawdzić, czy pracodawca zlecił lub przeprowadził szkolenia bhp. Może też zakwestionować jakość szkolenia, stwierdzając, że ktoś - mimo przeszkolenia - łamie przepisy bhp i odpowiednio ukarać za popełnione wykroczenia. Jeśli pracodawca jest organizatorem szkolenia, jego działalność w tym zakresie podlega kontroli PIP. W przypadku, gdy pracodawca zleci przeprowadzenie szkolenia pracowników firmie zewnętrznej, inspektor pracy może sprawdzić, czy szkolenie zostało przeprowadzone według programu szczegółowego, który powinien być przechowywany przez pracodawcę. Ministerstwo pracy nie ma żadnych narzędzi do kontroli jakości szkoleń bhp. Regulować to powinien rynek: firma, która nie zapewni odpowiedniego poziomu, nie będzie miała zleceń. Coraz częściej spotykam się z pracodawcami, którym nie zależy na wysłaniu pracowników do firmy "krzak" tylko dlatego, że szkoli taniej. Pracodawcy oczekują po szkoleniach konkretnych efektów.

System szkoleń bhp jest tak pomyślany, że wyzwala aktywność behapowców, którym chce się szkolić i umieją to robić.

Taki był zamiar. Zresztą już kilkanaście lat temu wprowadziliśmy zmiany, które miały wyzwolić aktywność pracowników służby bhp: w 1991 roku w kodeksie pracy otworzyliśmy możliwość obsługi mniejszych zakładów w zakresie bhp przez firmy zewnętrzne lub behapowców na umowach zlecenia. To rozwiązanie się przyjęło.

Jeśli chodzi o system szkolenia pracowników w zakresie bhp, to w jednym miejscu jest na pewno gorzej niż było: po likwidacji szkolenia podstawowego młodzi pracownicy są gorzej przygotowani do pracy. System edukacji nie zapewnia kształcenia bhp.

Szkolenie podstawowe funkcjonowało dlatego, że polski system oświaty nie zapewniał młodzieży znajomości przepisów i zasad bezpiecznej pracy. Jednak miało ono zasadniczy mankament - obciążało pracodawców kosztami i stwarzało znaczne trudności organizacyjne. Z tego powodu wprowadziliśmy do kodeksu pracy obowiązek dla ministra edukacji zapewnienia tematyki bhp na wszystkich poziomach kształcenia (od podstawówki do szkoły wyższej). Wniosek o likwidację szkolenia podstawowego wpłynął do nas od głównego inspektora pracy w 2000 roku. Przez pięć lat prowadziliśmy z ministrem edukacji korespondencję w tej sprawie. W końcu uzyskaliśmy zapewnienie, że w 2005 roku absolwenci szkół ponadgimnazjalnych będą posiadać wiedzę i umiejętności w zakresie szkolenia podstawowego. Nie mieliśmy już wtedy podstaw do utrzymywania tego szkolenia.

Ale szkoły nie zapewniają absolwentom odpowiedniej wiedzy z zakresu bhp. Zwracała na to uwagę między innymi Rada Ochrony Pracy.

My też otrzymujemy wiele takich sygnałów. W związku z tym co roku w przygotowywanej przez resort pracy, a przyjmowanej przez Radę Ministrów, ocenie warunków pracy w Polsce powtarzamy wniosek, że MEN powinien spowodować pełne wdrożenie obowiązku wynikającego z artykułu 231 paragraf 2 kodeksu pracy, dotyczącego uwzględnienia problematyki bhp oraz ergonomii w szkolnych programach nauczania na wszystkich poziomach edukacji. I do skutku będziemy pytać resort edukacji o efekty.

Dziękuję za rozmowę.

W numerze 1/2008, na podstawie informacji uzyskanych w MPiPS, wrócimy do tematu kierunku bhp w szkołach wyżych.

Dodaj swój komentarz

Profesjonalista: Jeśli chodzi o szkolenia BHP i kwalifikacje wymagane od(2007-12-10)

bąbel: profesjonalista - jak siebie nazywasz ja też mam pokończone(2007-12-11)

kolega: do bąbel może wybierzesz się jeszcze do szkoły i(2007-12-11)

Błędny Rybak: Proponuję skontrolować kiedyś Ośrodek Szkoleniowy Państwowej Inspekcji Pracy. Rok(2007-12-12)

chałaministra: Tylko jedno konkretne zdanie powiedział Pan Kowalski: "Jeden behapowiec nie może znać się na wszystkim". Nadal CHAŁA GÓRĄ ! Panie Kowalski - kwalifikacje potrzebne do szkoleń bhp to przede wszyskim wiedza praktyczna. Niestety znowu behapowiec ekonomista będzie szkolił pracowników zatrudnionych w masarniach, piekarniach, stolarniach, farbiarniach, itd. Pomimoo, że nigdy nie był w takich zakałdach i nie jest w stanie nic powiedzieć o tzw. PROCESIE TECHNOLOGICZNYM. Uważa Pan, że to rozporządzenie jest już szczytem możliwości MPiPS ? (2007-12-12)

PIOT: Do chałaministra: A Pan uważa, że behapowiec ekonomista to podgatunek. Nie przesadzał bym tak z tymi kwalifikacjami. Na wiedzy i umiejętnościach owych "kwalifikowanych" już też się nie raz "przejechano". Ja bardziej cenię tych, którzy świadomie podejmują się np. szkoleń, z pełną odpowiedzialnością za to co robią. W końcu te piekarnie czy masarnie to nie inna galaktyka i osoba odpowiedzialna, chcąca szkolić, może poznać specyfikę warunków pracy w tych jednostkach. Jeżeli chcemy być szanowani, szanujmy innych. Nawet gdy są to tylko ekonomiści. Jak Pan sądzi - gdy wpadnie ktoś na pomysł wpisać do urzędowego rejestru zawodów najstarszą profesję w cywilizacji, kto będzie mógł przeprowadzać szkolenia BHP z tym związane? Zwykła amatorszczyzna może nie wystarczyć. A ponoć wszyscy mamy w tym kierunku kwalifikacje. Pozdrawiam. PIOT. (2007-12-13)

Behapol: Według interpretacji P.Kowalskiego MPiPS szkolić każdy może trochę lepiej lub gorzej. Pracodawcy też zostali wysłuchani i doprowadzili do sytuacji kiedy w jednym rozporządzeniu kurs zaczyna się od 16 godzin (rozporządzenie MPiPS) w drugim (rozporządzeniu MEiN)kurs rozpoczyna się od 30 godzin., który resort następny ustali definicję kursu. Pracownik na stanowisku robotniczym przechodzi instruktaż wstępny, instruktaż stanowiskowy i instruktaż okresowy też trafne określenie. Instruktaż wynosi minimum 2 godziny, seminarium rozpoczyna się od 5 godzin , program szkolenia okresowego dla robotników wynosi minimum 8 godzin powinien być zgodnie z ilością godzin seminarium. Następnych ciekawostek dowiemy się w numerze 1/2008 o nowym kierunku BHP jakie są jego wymagania programowe wg P. Kowalskiego, a co wynika z przepisów MNiSW i uchwał rady głównej szkolnictwa wyższego. (2007-12-13)

Maciej Ś.: Skąd się bierze pytanie – „czy (jeszcze) trzeba rejestrować działalność szkoleniową bhp w KURATORIUM?” Prawdopodobnie z ignorancji (czyli niewiedzy). Ale skąd się bierze odpowiedź „JUŻ NIE” na takie pytanie? Ano… z krańcowo-szczytowej niewiedzy. A ile mądrości przejawia się w „wynalezieniu” (aż lub tylko) trzech form szkolenia: kurs, seminarium, instruktaż! A jedynym kryterium rozróżnialności jest czas realizacji. Masz zamiar gadać 4 godziny (lekcyjne) – to jest jeszcze instruktaż, a jak się „rozgadasz” na 5 i pół godziny – to automatycznie „wyjdzie” ci seminarium. Itd.. Pięknie, kurde, pięknie !!!! (2007-12-13)

Maciej Ś.: Każdy (prawie) może być autorem ministerialnego rozporządzenia. Jak widać... (2007-12-13)

aaa: A ja jestem studentem sudiów podyplomowych z bhp (obowiązek aby dalej działać), ludzie to dopiero LIPAAAAA!!!! Skąd oni wzieli tych wykładowców i te ich programy???? (2007-12-13)

i po wszystkim: aaa. Ci co niewiele maja w glowkach wymadrzaja sie tutaj, ze ..." podyplomowka " jest jakby potwierdzeniem ukonczenia OXFORDU lub innych renomowanych uczelnii, a jest to LIPA do potegi ENTEJ !!!. Amen. (2007-12-14)

ZennoN: Przecież to wyraźnie widać dla kogo zostało to wszystko zmienione, poza uporządkownaniem terminologii (słowniczkiem) i paroma innymi zmianami - rozporządzenie na skutek lobbowania niektórych organizacji zostało do nich dostosowane, czego wyraźnym dowodem jest odejście od wymagań stawianych wykładowcom z zakresu BHP. Tylko w tym jednym przypadku nie są zdefiniowane dokłanie kryteria które powinien spełniać wykładowca - inne dało się sprecyzować w miarę dokładnie. Były już wcześniej podejmowane dyskusje na temat kto może prowadzić szkolenia BHP i jakie kryteria pownien spełniać wykładowca w tej dziedzinie i na ten ten temat zawsze byłą odpowiedź żeowe krytria będą wzięte pod uwagę przy najbliższej nowelizacji rozporządzenia. I co? - nic, dalej nie jest jasno określone nic w tym temacie. Dlatego też myśłę że rozporządzenie zostało przygotowane pod "kogoś", a pod kogo to zapewne okaże się niebawem. (2007-12-14)

Tadeusz: Uważam za słuszność , że jeden pracownik służby BHP nie może zawsze przeprowadzać szkolenia okresowego BHP . Wiele razy zdarza się że pracodawca zobowiązuje pracownika służby BHP do przeprowadzania szkolenia okresowego w ramach swoich nałożonych obowiązków służbowych - bez dodatkowego wynagrodzenia . W przypadku realizacji szkolenia okresowego BHP pod adresem pracodawcy , pracodawca może ale nie musi zaangażować pracownika słuzby BHP do przeprowadzenia takiego szkolenia , w zależności od jego kwalifikacji i kompetencji . Jeszcze raz podkreślam , że pracodawca nie może zmusić pracownika BHP do przeprowadzania szkolenia bez odpowiedniego wynagrodzenia , a przeprowadzanie szkolenia okresowego nie leży w zakresie jego obowiązków . (2007-12-27)

Piotr: Przeprowadzenie projektu szkoleń załogi w zakładzie pracy wymaga planowania i odpowiedniej organizacji tego projektu. W przypadku gdy zakład zatrudnia wielu pracowników wymaga to dużej starannosci i nakładu pracy. Udział w tym projekcie powinny wziąć:Dział szkolenia i Kadr, Związki zawodowe w których interesie leży bezpieczna praca pracowników i oczywiście dział bhp.Firma powinna ująć w budżecie na ten cel odpowiednie środki finansowe.Aby tak sie stało interes ma w tym służba bhp i Związki Zawodowe,które powinny to kontrolować i sprawdzić czy taka pozycja została w budżecie zapisana.Reszta to zaplanowanie projektu i jego realizacja. Jeżeli na ten projekt zostaly przeznaczone określone środki finansowe to nie będzie wiekszego problemu z jego realizacją.Wiekszość osób z forum pisze o szkoleniu jak o chałturze.Zadaniem osób pelniacych funkcję bhp jest zapewnić aby w zakładzie były filmy o tematyce bhp która interesuje załogę i dotyczy ich bezpieczeństwa.Dziś z materiałem edukacyjnym nie ma problemu jeżeli tylko się chce.Środki audiowizualne jak komputer oraz rzutnik nie są żadnym luksusem w firmie.Doświadczenie wykladowcy nie zdobywa się wraz z dyplomem lecz prowadząc wykłady.Jak to wyglada w praktyce wiem bardzo dobrze bo przed kilku laty sam startowałem jako niedoswiadczony wykładowca chociaż papierek miałem i odpowiednią wiedzę teoretyczną. Najważniejsze jest w tym że trzeba chcieć i wiedzieć jak to zrobić oraz włączyć w ten projekt bhp inne osoby i organizacje zakładowe.Biadolenie nic nie pomoże. (2007-12-29)

ZennoN: Potwierdzam to co napisał Tadeusz, że często pracodawca zmusza(2007-12-31)

jużmnietamniema: Co Wy ? Pracodawca wcale nie zmusza, on wydaje(2008-01-03)

Profesjonalista: Do ZennonN : Pracodawca do niczego nie może zmuszać(2008-01-03)

Wacław Gudalewicz: Jeżeli w myśl art. 11 Kp. zgodnie wyrażono i(2008-01-03)

nareszciewdobrymkierunku: Nie wiem w czym problem bo jeżeli pracodawca odpowiada(2008-01-06)

zenon...: Honorowy nasz prezes jest bardzo " zaradny" ( ...(2008-01-09)

Behapol: Ładnie tu wszyscy lobbują wokół rozporządzenia w sprawie szkoleń(2008-01-09)

Behapol: Co jeszcze nam koledzy łącznie z autorem wylobbują. Bo(2008-01-09)

Pietrzyk: Szanowni Koledzy! Wybaczcie, ale trudno czytać takie biadolenia, iż(2008-01-09)

W.Gudalewicz: Kol. Pietrzyk, co się tyczy M.Sekundy uważam, ze facet(2008-01-09)

dolnośląski,: Przewodniczącym R O P powinien być J. Krasoń bo(2008-01-10)

ZennoN: No wreszcie dyskusja zeszła na właściwe tematy, czyli kto(2008-01-17)

virgo: Dyrektywa ramowa UE z '89 roku pozwala pod okreslonymi(2008-02-11)

W.Gudalewicz: Do WIGRY - proszę o uściślenie i skonkretyzowanie(2008-02-16)

x: Uawżam, że największym osiągnieciem w dziedzinie bhp było by(2008-02-21)

behapowiec: Uważam, że szkolenia okresowe powinni prowadzić pracownicy z przygotowaniem(2008-05-05)

kolodziejczyk: W koncu ktoś zareagował i uregulował tą śmieszną enklawe(2008-07-21)

madzia: Ja też byłam we Wrocławiu na okresówce. Żałosne. 40(2009-02-21)

w gudalewicz: Madzia ten Twój wpis jest zaskakujący, ale tak też(2009-03-01)

lidka: jestem dopiero na drugim semestrze technik bhp i już(2009-05-13)

oczekujący: Lidka, nie załamuj się, gdyż nie bedzie tak źle.(2009-05-16)

Jędrek: Lidziu, do rys.technicznego się jednak przyłóż. To wyjdzie z(2009-05-17)

Maciej Ś.: Lata mijają, a metody szkolenia w dziedzinie bhp są(2010-09-29)

Józef: Jest taki punkt w Programie " Nowoczesne metody szkolenia(2010-09-29)

AS: No Maciej nie popisałeś się : nowoczesne metody kształcenia(2010-09-29)

Maciej Ś.: Od pięciu lat używam do szkoleń (wstępnych ogólnych, a(2010-09-29)

Stanisław: Załosne jest jeszcze jedno...gość ma 58 lat , skończył(2010-12-03)

Maciej Ś.: "...pokończył wiele kursów..." (przez ponad 30 lat), ale nie(2010-12-03)

Jędrek: ,,(... nie będzie mół tych spraw prowadzić (...)". Musi(2010-12-03)

Baca: " Papiry " som nojwazniejsze, a nie ŁEP(2010-12-03)

Janko: Ja mam ukończone 63 lata i uczę sie dalej.(2011-06-20)

monika marcinkowska: posiadam wykształcenie wyższe licecjata ekonomii obecnie robie studium bhp(2016-04-03)

Ktoś ?: NIESTETY TAKICH MAMY DZISIAJ NOWYCH FACHOWCÓW, W WIĘKSZOŚCI TO(2016-04-03)

Doradca Macieja: Założyc firmę - BIURO BHP może każdy, bez żadnych(2016-04-03)

Zbigniew: Dołączam się do komentarz Stanisława. Tak Pan Stanisław ma(2017-03-19)

Zygmunt: Zbigniewie, a jakie masz programy, które można używać na(2017-03-20)

Nikodem Dyzma: Zbigniewie, podaj cenę i namiar. Jeżeli te prezentacje są(2017-03-20)

Zbigniew: Jestem z profesją bhp ponad 40 lat. (behapowiec kursowy).(2017-03-23)

Nikdem Dyzma: Rozumiem, że są gadane. Puszczam slajdy, narrator Zbigniew sam(2017-03-25)

Dodaj swój komentarz