[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Wymiar czasu pracy pod ziemią

Drogą elektroniczną otrzymaliśmy list od górnika. Stytuacja, jak sądzimy, nie jest odosobniona. O odpowiedź, którą zamieszczamy poniżej, zwróciliśmy się do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach. Czytelnik pisze: Pracuję jako górnik pod ziemią od ponad 19 lat, warunki pracy są ciężkie, a w szczególności temperatura panująca na określonych stanowiskach pracy. Z tego co wiem przepisy stanowią, że praca w temp. powyżej 28,2^oC jest skrócona do 6 godzin. Stosowałem się do tego przepisu (udawałem się na wcześniejszy wyjazd). W zamian pracodawca zmienił mi stanowisko pracy i obniżył zarobki, chcąc w ten sposób zmusić mnie do dłuższej pracy bez zapłaty albo za wolne. Czy mogę uznać to za szykanowanie mnie? Czy mogę wystąpić do sądu pracy z pozwem właśnie o szykanowanie i ubiegać się o zwrot utraconych zarobków?

Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Gospodarki z 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. nr 139, poz. 1169) warunki klimatyczne w miejscu pracy określone są temperaturą powietrza nie większą niż 28^oC, mierzoną termometrem suchym oraz intensywnością chłodzenia nie mniejszą niż 11 katastopni wilgotnych (Kw). Jednocześnie wspomniany przepis wyraźnie wskazuje sposoby zachowania przedsiębiorcy (pracodawcy) w przypadku konieczności wykonywania pracy przez pracownika w przypadkach i miejscach przekroczenia parametrów klimatycznych, co w warunkach górniczo-geologicznych obecnie prowadzonej eksploatacji jest zjawiskiem dość częstym. Mianowicie w sytuacji, gdy temperatura powietrza w miejscu pracy mierzona termometrem suchym jest większa od 28^oC, a nie przekracza 33^oC lub intensywność chłodzenia jest mniejsza od 11 katastopni wilgotnych, możliwe są wyłącznie dwa alternatywne rozwiązania:

1. Zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych ( dostarczenie większej ilości powietrza, zastosowanie chłodzenia dostarczanego powietrza), które w efekcie pozwolą na zapewnienie wymaganych parametrów klimatycznych.

2. Skrócenie czasu pracy do 6 godzin dla pracowników przebywających całą zmianę roboczą w miejscu gdzie parametry klimatyczne są przekroczone, przy czym 6-godzinny czas pracy liczony jest łącznie ze zjazdem i wyjazdem tych pracowników.

Podkreślenia wymaga alternatywność zarówno parametrów klimatycznych miejsca pracy, jak i zastosowanych rozwiązań. Bowiem przekroczenie jednego z parametrów, np. temperatury, jest wystarczającą przesłanką do konieczności zastosowania jednego z wymaganych rozwiązań. Zapis dotyczący skrócenia czasu pracy nie pozwala również na stosowanie rozwiązań organizacyjnych, polegających na wykonywaniu pracy od zjazdu do szóstej godziny pracy w warunkach przekroczonych parametrów klimatycznych, a pozostałego czasu (do wypełnienia normy 7,5-godzinnej) w warunkach normalnych. Warunkiem objęcia skróconym czasem pracy jest przebywanie w miejscu gdzie parametry klimatyczne są przekroczone przez całą zmianę roboczą, w związku z tym obowiązek skrócenia czasu pracy nie dotyczy pracowników wykonujących w tych miejscach prace incydentalnie (służby utrzymania ruchu, służby mierniczo-geologiczne, pomiarowe). Ponieważ w codziennej praktyce wątpliwości i konflikty dotyczą głównie pracowników tych służb, skutecznym rozwiązaniem organizacyjnym jest prowadzenie przez osoby dozoru ruchu ścisłej ewidencji czasu pracy.

Powstaje również kwestia, nieuregulowana przepisem, czy skrócenie czasu pracy winno nastąpić natychmiast po wykonaniu pomiarów stwierdzających przekroczenie warunków klimatycznych. Wprowadzenie skróconego czasu pracy jest złożonym rozwiązaniem organizacyjnym, często dotyczącym dużych jednostek, np. oddziału wydobywczego lub załogi konkretnej ściany.

Z drugiej strony zagrożenia dla zdrowia, wynikające z pracy w warunkach klimatu gorącego, są na tyle znaczące, że koniecznym wydaje się zastosowanie trybu niezwłoczności w reagowaniu przez pracodawcę na stwierdzenie tego typu zagrożeń w środowisku pracy.

W przypadku stwierdzenia w miejscu pracy temperatury przekraczającej 33^oC, mierzonej termometrem suchym, dozwolone jest wyłącznie zatrudnianie ludzi przy prowadzeniu akcji ratowniczej.

Skrócenie czasu pracy jest rozwiązaniem organizacyjnym wprowadzanym przez pracodawcę na podstawie udokumentowanych pomiarów, w związku z tym trudno uznać możliwość szykanowania pracownika wypełniającego polecenia organizacyjne pracodawcy. Z tego samego powodu trudno wyobrazić sobie możliwość egzekwowania prawa do skróconego czasu pracy przez pojedynczego pracownika nie ujętą w ramy organizacyjne.

Zarówno zmiana stanowiska, jak i obniżenie wynagrodzenia, naruszające warunki określone w umowie o pracę, wymagają wypowiedzenia zmieniającego. Niezachowanie tego wymogu, bądź możliwe do udowodnienia próby wywierania presji na pracownika mogą stanowić podstawę do wniesienia pozwu do sądu pracy. Jednakże przedstawione w liście informacje Czytelnika, z uwagi na fragmentaryczność, nie pozwalają na udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na postawione pytanie.

mgr inż. Janusz Sapiński
starszy inspektor pracy - specjalista
Okręgowy Inspektorat Pracy w Katowicach

Dodaj swój komentarz

kazik: ale się inspektor napisał! i dalej nic z tego(2010-05-23)

Jędrek: Ja na miejscu górnika odnosiłbym się do temperatury 26st.C,(2010-05-23)

piotr: pracujac nie w temperaturze 4godz a po tych 4(2011-10-18)

Ernest: sytucja nastepujaca idzesz do przodka gdzie jest 29* i(2013-08-01)

diabel: He,No dokładnie mam taką samą sytuacje,pierw w temperaturze 29,....(2013-08-02)

spec: Stanowiska pracy dzielą się na doraźne do 2 godzin, czasowe do 4 godzin i stałe powyżej 4 godzin pracy w dobowym wymiarze czasu pracy. Do wpisów powyżej: pracodawca postępuje zgodnie z Kp. Ograniczenia czasu pracy mają zastosowanie do stanowisk pracy stałej, czyli powyżej 4 godzin. (2013-08-03)

Adrian: Kierownik kazał nam zostać na załadunku na 20 minut by pomóc coś załadować na kolejce. W tym miejscu nie było "temperatury". Potem szliśmy robić wydłużkę, w miejsce gdzie była "temperatura" i kazał nam zostać do końca zmiany - 8h. Czy może coś takiego zrobić? (dodam że ten kierownik ma teścia w urzędzie górniczym i myśli sobie że może robić co chce. (2016-05-18)

Praktyk: Jędrek: przepis wyraźnie mówi o temp. powyżej 28stC i to w odniesieniu do pracy przez całą dniówkę. Jeśli więc w całej ścianie jest przekroczona temperatura, to osoby tam zatrudnione muszą być zatrudnione w skróconym czasie pracy. Jeśli jednak ta temperatura przekroczona jest od połowy ściany do ostatnich sekcji to już nie. Kombajnista, przodowy, ślusarz itd muszą "chodzić za kombajnem" a tym samym nie są narażeni na oddziaływanie temperatury przez całą dniówkę. Jeśli w samym przodku panuje temperatura podwyższona i pracujesz tam przez pewien okres czasu, a później idziesz na "guzik" w miejsce chłodniejsze, też nie należy się skrócony czas pracy. I to dotyczy wszystkich czynności związanych z pracami na stanowisku na jakim jest się zatrudnionym. Bardzo mało na kopalni jest stanowisk ściśle przydzielonych do jednego miejsca, a mobilność sprawia, że teraz wykonujesz pracę tu, a za chwilę dalej. Pamiętać też trzeba, że nie każdy może sam pomierzyć temperaturę w której pracuje i udać się na wyjazd. Od tego, są odpowiednie osoby z zalegalizowanym sprzętem. Pomiary odbywać się powinny również komisyjnie (obecność ZSIP, strony społecznej czyli związkowca). To od tych osób (ZSIP lub strony społeczne) należy wymagać szczegółowej kontroli podczas wykonywania pomiarów. Po stwierdzeniu pomiaru i spisaniu odpowiedniego protokołu, następuje decyzja o skróceniu czasu pracy, którą podejmuje Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego w porozumieniu z Kierownikiem Działu Wentylacji... Decyzja ta, wchodzi w życie natychmiastowo od chwili jej podjęcia. Częstą praktyką pracowników jest wyłączanie urządzeń chłodniczych i kwestionowanie temperatury... to nie przejdzie, bo podczas pomiarów wszystkie urządzenia są włączone. Jeżeli natomiast urządzenia są niesprawne lub nie są załączone wymagajcie usprawnienia tych urządzeń od gospodarza rejonu lub jego przełożonych. Ważne! Jeżeli dany rejon został objęty skróconym czasem pracy, decyzję o wydłużeniu czasu można podjąć jedynie po kolejnym komisyjnym pomiarze temperatury! W praktyce wygląda to tak, że dzisiaj na zmianie A zgłaszamy, że odczuwamy wzrost temperatury do przełożonego i ZSIP... następnie w jak najszybszym możliwym czasie (bywa nawet, że 24h) dokonywany jest pomiar, spisywany protokół i wydawana decyzja. Czas od zgłoszenia bywa długi, ale... po obniżeniu temperatury znowu odbywa się ta sama procedura. Jeśli osoba dozoru zmienia Wam miejsce pracy (co jest zgodne z KP), zmierzcie czas faktycznej pracy, czyli czas dojścia na stanowisko pracy + czas wyjścia (od zjazdu do wyjazdu) - 6h. Jeśli wyjdzie Wam np. 4h, a Wy te 4h przebywaliście w sposób nieprzerwany w miejscu skróconego czasu pracy, w tedy bezwzględnie należy się Wam skrócony czas pracy, nawet jeżeli po tych 4h będziecie mieli pracować w innym miejscu. (2016-10-06)

Bogdan: Proszę o informacje: pracujemy jako klikarze mamy doczynienia z chemia . Czasem potwornie śmierdzi i podrażnia skórę. Nie rzadko jesteśmy pianką czy klejem opryskami. czy w tym wypadku tez należy się na skrócony czas pracy ? (2017-02-18)

J.: Kim jest "klikarz"? To jakiś nowy zawód? Co robi klikarz? Bogdanie może wyjaśnić? Opisz swoje stanowisko. (2017-02-19)

Bogdan: Błąd w pisowni chodziło o klejikarzy . Osoby które wtłaczają specjalny klej do górotworu aby zcalić węgiel , wykonujemy również piankowanie tam. (2017-02-21)

Bogdan: Zarówno klej jak i specjalna pianka to dwa składniki. Jeden to kwas , a drugi żywica. Śmierdzą strasznie, kwas gdy przypadkiem się polejemy po pewnym czasie ubranie wyżera . Ciężko zmyć to z ciała . Kiedyś chodziliśmy na tzw.ciepłote ale coś tam niby znaleźli w przepisach i "lipa".ostatnio przy piankowanie tamy kolega powiedział żeby w tamę wszedł z nim sztygar bo obawiał się ze zemdleje. Odpowiedź sztygara-nie będę narażał swego życia. I co wy na to? (2017-02-21)

Wojtek: A Wy tam nie macie WUG. Zgłoś sprawę odpowiednim służbom. Możesz powstrzymać się od pracy, która zagraża zdrowiu lub życiu. (2017-02-21)

Bogdan: WUG Wugiem ale czy są gdzieś przepisy odnośnie pracy przy klejach i pisankach? Czy w wypadku substancji żrących należy się skrócony czas pracy? (2017-03-16)

Ciekawy: Witam jak skomentujecie fakt jaki odbywa po przepracowaniu 118 min w warunkach przekroczenia temp 28,2 sC kierowani są do prac bez przekroczeń czy to jest zgodne z prawem ? (2020-09-21)

Wojt: Ja mam pytanie czy jest w przepisach zapis mowiacy o pomiarach podczas postoju i urabiania kombajnem? Chodzi mi o to czy jak jest podwyzszona temperatura podczas na ruchu to musi kombajn chodzic 2h ,by isc na temperature? ,podczas postoju nie ma temperatury (2021-07-10)

Dodaj swój komentarz