[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Wolna niedziela raz na 4 tygodnie

Zgodnie z art. 151¹² kodeksu pracy (k.p.), pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 144 (tzw. weekendowy system czasu pracy), dla którego niedziele - podobnie jak piątki, soboty i święta - są normalnymi, a zarazem jedynymi dniami tygodnia, podczas których może świadczyć pracę. Do redakcji ATESTU wpłynęło zapytanie o rozumienie zapisu "co najmniej raz na 4 tygodnie". Poniżej przedstawiamy wyjaśnienia w tym zakresie.

W starszej literaturze prezentowane było stanowisko, zgodnie z którym w świetle przytoczonego przepisu pracownik nie może pracować więcej niż trzy kolejne niedziele. A zatem nie można okresu rozliczeniowego podzielić na czterotygodniowe odcinki i w każdym z tych odcinków udzielać jednej niedzieli wolnej od pracy bez uwzględnienia prawa pracownika, aby liczba kolejno przepracowanych niedziel nie była większa niż trzy¹.

W nowszej literaturze przeważa jednak pogląd odmienny, zgodnie z którym komentowany przepis nie stanowi, że pracownik ma prawo do "co czwartej niedzieli wolnej od pracy", lecz że "niedziela taka powinna przypadać co najmniej raz na 4 tygodnie". Innymi słowy, w każdym okresie obejmującym 4 niedziele, jedna z nich powinna być wolna. Tym samym udzielenie pracownikowi pierwszej niedzieli wolnej od pracy, a następnie ósmej jest zgodne z prawem i wypełnia obowiązek określony w treści analizowanego przepisu².

Zwolennikiem takiego sposobu liczenia "co czwartej niedzieli wolnej od pracy" jest również Państwowa Inspekcja Pracy. Zdaniem PIP - w związku z tym, że art. 151¹² k.p. nie precyzuje, jak liczyć te cztery tygodnie - można przyjąć, że rytm, w jakim podwładnemu będzie udzielana wolna niedziela, jest niezależny od okresów rozliczeniowych i w zasadzie powinien być odnoszony do układu tygodni w roku kalendarzowym. Natomiast z uwagi na to, że przepis ten nie określa początku czterotygodniowego okresu, w jakim ma przypadać wolna niedziela, pracodawca wywiąże się z tego wymogu, jeśli w każdym dowolnie wybranym czterotygodniowym okresie będzie przypadać co najmniej jedna niedziela wolna od pracy³.

Niezapewnienie wolnej od pracy niedzieli wyznaczonej w cyklu określonym w art. 151¹² k.p. jest wykroczeniem z art. 281 p. 5 k.p. (naruszenie przepisów o czasie pracy) zagrożonym karą grzywny od 1000 do 30 000 złotych.

Piotr Wąż

¹ E. Szemplińska, Wyjaśnienia, PiZS nr 12/2005, s. 36, Konsultacje i wyjaśnienia.

² Tak m.in.: A. Sobczyk, Komentarz do art. 151¹²k.p., [w:] A. Sobczyk, Kodeks pracy. Komentarz, Wydawnictwo C.H. BECK 2014, s. 632; M. Rycak, Uprawnienia pracownika zatrudnionego w niedzielę, [w:] M. Rycak (red.) Planowanie i rozliczanie czasu pracy, Biblioteka Meritum, ABC a Wolters Kluwer business 2009 r., s. 180.

³ Pismo z 4 sierpnia 2009 r. w sprawie zasad wyznaczania niedzieli wolnej od pracy raz na cztery tygodnie (GPP-459-4560-49/09/PE/RP, Rzeczposp. DF 2009/184/2).

Dodaj swój komentarz

Tadeusz S.: Z owej interpretacji wynika, iż pracownik zgodnie z prawem po wolnej pierwszej niedzieli, następną może otrzymać po przepracowaniu 6 tygodni. - Bardzo krzywdząca interpretacja dla rodziny pracownika... (2015-06-08)

Chili1310: a czy w systemie 4 -brygadowym tez co 4 niedziela powinna być wolna? (2017-05-15)

Dodaj swój komentarz