[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Służba to trochę inna praca

Rozmowa z podinspektorem Pawłem Chorzewskim - ekspertem bezpieczeństwa i higieny służby-pracy w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Poznaniu.

Robert Kozela: Jeżeli policjant w czasie pełnienia służby ulegnie wypadkowi, to jaka obowiązuje procedura powypadkowa?

Paweł Chorzewski: Postępowanie powypadkowe w policji regulują inne przepisy niż w przypadku pracowników cywilnych. Oczywiście, odnoszą się one tylko i wyłącznie do policjantów i reguluje je zarządzenie nr 18 Ministra Spraw Wewnętrznych z 24 lutego 1973 r. w sprawie trybu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków dla celów związanych z przyznawaniem funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej i ich rodzinom odszkodowań i rent. Jak widać, przepis jest dość stary, ale nadal obowiązuje w resorcie spraw wewnętrznych i administracji. Obowiązkiem policjanta, który uległ wypadkowi w czasie wykonywania zadań służbowych, jest pisemne poinformowanie bezpośredniego przełożonego o zaistniałym zdarzeniu. Przełożony powołuje komisję powypadkową, w skład której wchodzi etatowy specjalista ds. bhp.

Celem komisji jest przeprowadzenie postępowania powypadkowego, w tym sporządzenie dokumentacji, dokonanie oględzin miejsca wypadku, przesłuchanie poszkodowanego, świadków, sporządzenie szkiców, dokumentacji fotograficznej miejsca zdarzenia, itp. Na podstawie tych materiałów sporządzany jest protokół powypadkowy, który zatwierdza komendant jednostki będący przełożonym policjanta. Z treścią protokołu zapoznany zostaje poszkodowany. Od ustaleń komisji przysługuje mu prawo wniesienia odwołania do Komendanta Wojewódzkiego Policji, który może polecić ponowne rozpatrzenie sprawy przez Odwoławczą Komisję Powypadkową Komendanta Wojewódzkiego Policji. Decyzja Odwoławczej Komisji Powypadkowej jest decyzją ostateczną, niezamykającą oczywiście drogi złożenia pozwu do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Prawidłowa kwalifikacja zdarzeń zaistniałych w czasie służby jest procedurą skomplikowaną i złożoną, wymagającą wiedzy z zakresu funkcjonowania i struktury ogniw policyjnych, ich uprawnień i obowiązków, jak również zachowań policjantów w czasie wykonywania zadań wynikających z uprawnień określonych w ustawie o policji. Zgodnie z nią policjant jest zobowiązany do podjęcia działań w ściśle określonych sytuacjach, nawet w czasie wolnym. Jeśli wtedy dozna urazu, może on być zakwalifikowany jako zdarzenie mające związek ze służbą.

Nie wszystkie jednak wypadki kwalifikowane są jako wypadki w służbie lub w związku z wykonywaniem zadań służbowych. Znacząca ich ilość nie zostaje uznana za wypadek z uwagi na niespełnienie definicji wypadku zawartej w ustawie z 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Milicji Obywatelskiej albo też poszkodowany policjant w sposób rażąco niedbały przyczynił się do powstania wypadku przez naruszenie przepisów bhp czy innych zarządzeń i instrukcji z zakresu bezpieczeństwa służby lub był pod wpływem alkoholu bądź innego środka odurzającego. Po skierowaniu poszkodowanego policjanta na Komisję Lekarską MSWiA dokonuje ona oceny jego stanu zdrowia, wydając orzeczenie o wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku. Na tej podstawie organ odszkodowawczy - Komendant Wojewódzki Policji wypłaca należne jednorazowe odszkodowanie. Z racji wykonywania zawodu o podwyższonym ryzyku, policjant może dobrowolnie ubezpieczyć się od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Jakie wypadki najczęściej zdarzają się policjantom w Wielkopolsce?

Od roku 2002 nie odnotowaliśmy wypadków ciężkich i śmiertelnych. Znacząca część wypadków to drobne urazy, do których doszło w czasie wykonywania podstawowych zadań ustawowych, tzn. przywracania ładu i porządku publicznego (w czasie imprez sportowych i innych, blokad dróg i budynków użyteczności publicznej, wypadków komunikacyjnych, w pościgach, w czasie zatrzymywania i doprowadzania osób). Wśród policjantów nowo przyjętych do służby dochodzi do urazów w czasie obowiązkowych zajęć z wychowania fizycznego. Staramy się ograniczyć to zjawisko modyfikując programy szkolenia. Jednym z podstawowych elementów, mających wpływ na bezpieczeństwo policjanta w służbie, jest profesjonalne obycie z bronią. Zarówno przełożeni, jak i policjanci zwracają uwagę, że za mało jest godzin zajęć strzeleckich, które są podstawowym źródłem opanowania broni i wyrobienia nawyków gwarantujących jej właściwe użycie. Konieczna jest szybka wymiana przestarzałych pistoletów P-64 na egzemplarze nowszej generacji. Zmieniony został program strzelań i w zasadzie odchodzi się już od strzelań statycznych na rzecz strzelań dynamicznych.

Wpływ na wypadki w służbie ma m.in. to, że policjanci działają w różnych porach dnia i nocy, przy niedostatecznym oświetleniu, w terenie o nieznanej topografii. Właściwe oznakowanie i zabezpieczenie miejsca wypadku lub kolizji, dobra widoczność policjantów wykonujących czynności, to podstawowe elementy mające wpływ na ich bezpieczeństwo. W ciągu roku w woj. wielkopolskim mamy około 400 wypadków w służbie.

Jaka część wypadków spowodowana jest agresją w stosunku do policjantów?

Trudno jest precyzyjnie odpowiedzieć, bo w takiej kategorii wypadków nie prowadzi się statystyki. Istnieje kategoria "czynna napaść na policjanta" i w tej grupie wypadków odnotowujemy około 50-60 zdarzeń w skali roku. Kategoria wypadków, która może być zaliczana do tej grupy zdarzeń, to agresja kibiców sportowych i osób zakłócających w różny sposób ład i porządek publiczny.

Niekiedy jeden mecz piłki nożnej na stadionie klubu "Lech" w Poznaniu powoduje, że poszkodowanych zostaje kilkudziesięciu policjantów.

A jak są chronieni policjanci przed zagrożeniem biologicznym?

Policjanci są systematycznie szkoleni, jak zachować się w przypadkach zakłucia czy pogryzienia przez osobę podejrzaną o nosicielstwo wirusa HIV. Odpowiednie procedury regulują również czynności, które należy wykonać, gdzie udać się po poradę lekarską. Szkolenia z tego zakresu prowadzone są przez lekarzy specjalistów MSWiA, w każdej jednostce znajduje się szczegółowa instrukcja postępowania.

Czy sprzęt, szczególnie ten wysoko specjalistyczny, dobiera się biorąc pod uwagę bezpieczeństwo policjantów?

Tak, jest to podstawowa zasada jego doboru, ale mamy tutaj wiele do nadrobienia. Chcielibyśmy, żeby policjanci pododdziału antyterrorystycznego posiadali co najmniej takie wyposażenie i sprzęt ochrony osobistej, jak podobne jednostki w państwach zachodnich. Chodzi tutaj w szczególności o kombinezony ćwiczebno-ochronne z uchwytami transportowymi ułatwiającymi wyniesienie rannego lub nieprzytomnego policjanta z bezpośredniego pola rażenia. Kombinezon taki winien również spełniać warunek trudnozapalności, być elastyczny, nie krępować ruchów, być nieprzemakalny i "oddychający". Są to dość wygórowane wymagania, ale w zadaniach, które realizują te elitarne jednostki policji, jest to wymóg podstawowy. Należy wspomnieć, że w policji nie ma wypracowanych procedur dotyczących właściwej oceny przydatności takiego wyposażenia. Takich np., jak certyfikaty wydawane przez CIOP dla wyposażenia i sprzętu ochrony indywidualnej, czy procedury obowiązujące w MON, gdzie placówki naukowo-badawcze przed wprowadzeniem sprzętu do użytku dokonują sprawdzenia jego zgodności z oczekiwaniami użytkownika.

Trudno przecenić znaczenie bezpieczeństwa w służbie policyjnej. Czy policjanci są w ogóle szkoleni z zakresu bhp?

Szkolenie policjantów z zakresu bhp odbywa się na ogólnych zasadach określonych w przepisach o szkoleniach z zakresu bhp. Zdajemy sobie sprawę, że to za mało w stosunku do zagrożeń, z jakimi ma kontakt policjant w czasie wykonywania codziennych zadań. Dlatego w uzgodnieniu z Komendą Główną Policji opracowany został program szkolenia podstawowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny służby-pracy obejmujący problematykę tej służby. Szkolenie to realizowane jest przez naszych wykładowców - policjantów z Wydziału Kadr i Szkolenia KWP, posiadających odpowiednie kwalifikacje, znających procedurę policyjną, mających praktykę w służbie. Przygotowujemy się do opracowania programów szkoleń okresowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny służby-pracy, w którym chcielibyśmy uwzględnić specyfikę rodzaju służby, zagrożenia występujące w pionach: prewencji, kryminalnym, itp. Jednak jest to problem złożony i wymaga uzgodnień z odpowiednimi służbami w KGP. Takie szkolenie, spełniające oczekiwania policjantów, powinno być elementem, który będzie miał wpływ na podniesienie bezpieczeństwa w służbie.

Stres w pracy policyjnej jest istotnym czynnikiem zagrożenia. Może wpływać na skuteczność działań i zachowania policjantów. Czy policjanci otrzymują jakieś wsparcie w tym zakresie?

Stres w życiu codziennym jest dużym zagrożeniem dla człowieka. Tym bardziej policjant wykonujący zadania służbowe, które niejednokrotnie ingerują w życie osobiste innych osób, nie zawsze godzących się z poleceniami policjantów, jest narażony na jego skutki. W Komendzie Wojewódzkiej Policji w Poznaniu powołano zespół psychologów policyjnych, który m.in. na bieżąco bada i ocenia wpływ stresu na zachowania policjantów. Z badań wynika, że jednym z czynników mających wpływ na poziom stresu jest brak właściwego wyposażenia. Wśród szeregu innych elementów, wpływających na poziom stresu, na czoło wysuwa się problem zabezpieczenia materialnego rodziny policjanta. Innym czynnikiem wywołującym stres jest użycie broni służbowej przez policjanta w sytuacji zagrożenia życia. W tym przypadku policjanci objęci są opieką psychologa, który określa metody i sposoby leczenia, kieruje ich np. na leczenie w ramach turnusu antystresowego. Ponadto policjant może w każdej chwili skorzystać z porady i pomocy psychologa policyjnego.

Dziękuję za rozmowę.

Brak komentarzy

Dodaj swój komentarz