ATEST Ochrona Pracy

28 marca 2024 r.

[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

 

ATEST 12/2023

Obowiązki i szkolenie pracowników zaangażowanych w przewóz drogowy towarów niebezpiecznych

Autorka w ATEŚCIE 5/2015 omówiła "Drogowy przewóz towarów niebezpiecznych". W kolejnym artykule zwraca uwagę, że wysoki poziom bezpieczeństwa przy tym przewozie zależy od rzetelnego wypełniania obowiązków przez pracowników przedsiębiorstwa, z zachowaniem pełnej odpowiedzialności podczas wykonywanej pracy. Bardzo istotnym elementem w całym systemie są również regularne i częste szkolenia pracowników, zapewniające wzrost wiedzy i świadomości w zakresie prac związanych z przewozem drogowym towarów niebezpiecznych. | Redakcja

Karolina Kołdys

Podmioty prowadzące działalność związaną z przewozem towarów niebezpiecznych zobligowane są do podejmowania środków bezpieczeństwa, adekwatnych do charakteru i rozmiaru dających się przewidzieć zagrożeń, w celu wyeliminowania ryzyka wystąpienia szkód i urazów, jak również - jeżeli to konieczne - w celu zminimalizowania ich skutków. Ponadto uczestnicy przewozu zobowiązani są również powiadomić służby ratownicze oraz przekazać im niezbędne informacje do prowadzenia działań w sytuacji wystąpienia bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego.

W Umowie ADR zostały określone obowiązki uczestników przewozu, stosownie do charakteru wykonywanej przez nich pracy. W związku z tym zostali oni podzieleni na dwie grupy: główni uczestnicy przewozu (nadawca, przewoźnik, odbiorca) oraz inni uczestnicy przewozu (załadowca, pakujący, napełniający, operator kontenera-cysterny/ cysterny przenośnej, rozładowca). Należy podkreślić, że zarówno lista innych uczestników przewozu, jak również zakres ich obowiązków nie są określone w sposób w zupełności wystarczający. Dlatego pracownicy zaangażowani w operacje transportowe regulowane przez przepisy Umowy ADR powinni mieć jak największą wiedzę na temat przewozu towarów niebezpiecznych i zawsze stosować się do ogólnych środków bezpieczeństwa.

Główni uczestnicy przewozu drogowego towarów niebezpiecznych

W praktyce, pod pojęciem nadawcy, jako pierwszego z przedstawicieli głównych uczestników przewozu rozumie się przedsiębiorstwo, którego zadaniem jest wysyłka towarów niebezpiecznych w imieniu własnym lub w imieniu osoby trzeciej. W przypadku gdy operacja transportowa dokonywana jest na podstawie umowy przewozu, wskazaną rolę pełni zakład, który jest nadawcą zgodnie z zawartą umową. W aspekcie dotyczącym transportu towarów niebezpiecznych, głównym zadaniem nadawcy jest dostarczenie do realizowanego przewozu tylko takich przesyłek, które spełniają wymagania przepisów zawartych w Umowie ADR. Ponadto nadawca zobowiązany jest upewnić się, że towary niebezpieczne zostały odpowiednio sklasyfikowane i dopuszczone do przewozu oraz powinien respektować wytyczne dotyczące sposobów nadania i ograniczeń wysyłkowych. Nie bez znaczenia jest również konieczność zaopatrzenia przewoźnika przez nadawcę w stosowne informacje, dane, dokumenty przewozowe oraz dokumenty towarzyszące. Poza tymi wymaganiami nadawca zobligowany jest do używania tylko i wyłącznie takich opakowań, dużych opakowań, DPPL* oraz cystern (fot. 1), które są dozwolone, oznakowane i właściwie dobrane do przewozu konkretnych towarów niebezpiecznych. Przedsiębiorstwo wysyłające określone materiały zobowiązane jest również do zagwarantowania, aby także puste, nieoczyszczone pojazdy i kontenery oraz puste, nieoczyszczone, nieodgazowane cysterny były stosownie oznakowane i miały odpowiednie nalepki ostrzegawcze. Dodatkowo nadawca powinien zapewnić, że puste nieoczyszczone cysterny są zamknięte w taki sam sposób i szczelne w takim samym stopniu, jak w stanie napełnionym. W przypadku, gdy nadawca korzysta z usług oferowanych przez innych uczestników przewozu, mimo wszystko powinien podjąć stosowne kroki, aby przesyłka spełniała zalecenia zawarte w obowiązujących przepisach. Niemniej jednak nadawca może polegać również na informacjach udostępnionych mu przez innych uczestników przewozu, z wyjątkiem danych odnoszących się do wymagań dotyczących sposobów nadania i ograniczeń wysyłkowych.

Fot. 1
Fot. 1.

Pod pojęciem kolejnego z głównych uczestników przewozu - przewoźnika rozumie się przedsiębiorstwo dokonujące operacji transportowej na podstawie umowy przewozu bądź bez niej. Podobnie jak nadawca, przewoźnik zobowiązany jest upewnić się, czy towary niebezpieczne skierowane do przewozu zostały dopuszczone zgodnie z przepisami ADR. Ponadto przedsiębiorca wykonujący operację transportową zobowiązany jest upewnić się, czy nadawca dostarczył wszystkie niezbędne dane i informacje, nie upłynął termin następnego badania dla środków transportu, pojazdy zostały odpowiednio oznakowane oraz zawierają wyposażenie określone w pisemnych instrukcjach kierowcy. Dodatkowo przewoźnik powinien zweryfikować, czy pojazd nie został załadowany w sposób nadmierny i nie wykazuje niepożądanych wad. W analogiczny sposób, pod względem występowania jakichkolwiek defektów, przewoźnik powinien sprawdzić ładunek skierowany do przewozu, zwracając szczególną uwagę na występowanie wycieków i nieszczelności. Wymienione obowiązki należy wypełnić na podstawie dostępnej dokumentacji oraz kontroli wzrokowej. Przewoźnik, podobnie jak nadawca, może również polegać na danych i informacjach przekazanych przez uczestników przewozu, z wyjątkiem sprawdzenia nieprzekraczalnego terminu badania oraz defektów, jakie ewentualnie może wykazywać pojazd lub ładunek. W sytuacji, kiedy przewoźnik stwierdzi jakiekolwiek uchybienia, nie powinien rozpoczynać przewozu aż do momentu likwidacji ustalonych nieprawidłowości. Ponadto trzeba pamiętać, że do naruszenia przepisów ADR, wpływającego na obniżenie poziomu bezpieczeństwa, może dojść również w trakcie realizacji przewozu. W takim przypadku przewoźnik zobowiązany jest do wstrzymania przewozu aż do momentu zapewnienia poziomu bezpieczeństwa wymaganego na podstawie obowiązujących przepisów. Pozostała część przewozu może być kontynuowana na podstawie pozwolenia udzielonego przez właściwą władzę.

Ostatni z głównych uczestników przewozu - odbiorca definiowany jest jako odbiorca zgodnie z umową przewozu. W sytuacji gdy operacja transportowa realizowana jest bez umowy, to pod pojęciem odbiorcy rozumie się zakład, który odbiera ładunek z towarami niebezpiecznymi po jego przybyciu. Odbiorca musi pamiętać, że nie powinien opóźniać przyjęcia towarów skierowanych do niego, jeżeli nie jest to konieczne. Ponadto po wykonaniu operacji rozładunku powinien zweryfikować, czy zostały spełnione wymagania przepisów ADR, odnoszące się do niego.

Obowiązki pozostałych uczestników przewozu drogowego towarów niebezpiecznych

Fot. 2
Fot. 2.

Jak już wcześniej wspomniano, zarówno lista innych uczestników przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, jak również ich obowiązki, nie zostały określone w Umowie ADR w sposób w zupełności wystarczający. Pomimo to grupa innych uczestników jest naprawdę liczna i wykonuje bardzo dużo prac towarzyszących operacjom transportowym. W związku z tym w Umowie ADR obowiązki w zakresie bezpieczeństwa zostały określone dla: załadowcy, pakującego, napełniającego, operatora kontenera-cysterny lub cysterny przenośnej oraz rozładowcy. Należy w tym miejscu podkreślić, że przypisane zadania są ściśle związane z charakterem wykonywanej pracy.

Pierwszym reprezentantem tej grupy uczestników przewozu jest załadowca. W praktyce termin załadowca określa przedsiębiorstwo, które wykonuje załadunek materiałów w sztukach przesyłki, małych kontenerach, cysternach przenośnych na lub do pojazdu albo do kontenera, jak również dokonuje przykładowo operacji załadunku kontenera na pojazd. W związku z tym do podstawowych obowiązków załadowcy możemy zaliczyć konieczność wydania przewoźnikowi towarów niebezpiecznych tylko w sytuacji, gdy są one dopuszczone do przewozu zgodnie z przepisami ADR, postępowanie zgodne z przepisami szczególnymi dotyczącymi załadunku i manipulowania ładunkiem oraz respektowanie zakazów ładowania razem, wraz z uwzględnieniem wytycznych dotyczących oddzielania towarów niebezpiecznych od towarów przeznaczonych do spożycia.

Zakres obowiązków drugiego z przedstawicieli grupy - pakującego obejmuje uwzględnienie wymagań odnoszących się do warunków pakowania, ze szczególnym uwzględnieniem pakowania razem oraz spełnienia wytycznych w zakresie oznakowania sztuk przesyłki w przypadku przygotowywania ich do przewozu.

Obowiązki kolejnego z uczestników przewozu - napełniającego - dotyczą przede wszystkim aspektów związanych ze sprawdzaniem stanu technicznego cystern i ich wyposażenia oraz sposobu, stopnia napełnienia bądź maksymalnej dopuszczalnej masy zawartości na litr pojemności cysterny. Ponadto na szczególną uwagę zasługują działania prowadzone w zakresie zagwarantowania odpowiedniego zamknięcia cysterny i zapewnienia, aby na jej powierzchni zewnętrznej nie znajdowały się żadne pozostałości ładowanego towaru niebezpiecznego.

Operator kontenera-cysterny lub cysterny przenośnej zobowiązany jest zapewnić, aby cysterny spełniały warunki określone w wytycznych dotyczących konstrukcji, wyposażenia, badań i oznakowania. Ponadto operator zobligowany jest do zapewnienia, aby konserwacja zbiornika i jego wyposażenia była przeprowadzana w sposób skuteczny. Poza tym powinien również zagwarantować przeprowadzenie kontroli nadzwyczajnej kontenera-cysterny lub cysterny przenośnej, wymaganej w ściśle określonych przypadkach.

Ostatni z uwzględnionych w tej grupie uczestników przewozu - rozładowca, wykonujący czynności zdejmowania, wyładunku i rozładunku, zobowiązany jest w szczególności upewnić się, czy zostały rozładowane odpowiednie materiały. Dodatkowo rozładowca powinien stosować się do wymogów w zakresie rozładunku i czynności koniecznych do wykonania po zakończeniu tej operacji, dotyczących m.in. usunięcia pozostałości towarów niebezpiecznych oraz zapewnienia zamknięcia zaworów i otworów inspekcyjnych.

Pracownicy zaangażowani w przewóz towarów niebezpiecznych - dlaczego warto ich szkolić?

Organizacja cyklicznych szkoleń pracowników zaangażowanych w przewóz drogowy towarów niebezpiecznych jest aspektem niezwykle ważnym dla każdego odpowiedzialnego przedsiębiorcy. Poza tym obowiązek przeszkolenia tych osób regulowany jest przepisami o zasięgu zarówno międzynarodowym, jak i krajowym.

Wszystkie osoby zatrudnione przez opisywanych wcześniej uczestników przewozu powinny zostać przeszkolone w zakresie wymagań związanych z przewozem drogowym towarów niebezpiecznych, adekwatnie do ich obowiązków i odpowiedzialności. Szkolenie powinno odbyć się przed podjęciem obowiązków przez danego pracownika. Czynności, które nie były objęte zakresem odbytego szkolenia, mogą być wykonywane przez pracowników tylko i wyłącznie wtedy, gdy znajdują się pod bezpośrednim nadzorem osoby przeszkolonej. W przypadku, gdy ma to zastosowanie, powinno się również uwzględnić wytyczne szkoleniowe dotyczące ochrony towarów niebezpiecznych, związane ze środkami ostrożności, które powinny być podejmowane w celu zminimalizowania ryzyka kradzieży lub użycia towarów niebezpiecznych sprzecznie z ich przeznaczeniem.

Prowadzone szkolenia mają formę szkolenia ogólnego, stanowiskowego i szkolenia z zakresu bezpieczeństwa. Podczas szkolenia ogólnego pracownicy zostają zapoznani z ogólnymi wytycznymi zawartymi w obowiązujących przepisach o przewozie towarów niebezpiecznych. Szkolenie stanowiskowe natomiast obejmuje problematykę dokładnie odpowiadającą odpowiedzialności i obowiązkom określonych osób. Program tego szkolenia obejmuje między innymi zagadnienia związane z zapoznaniem z obowiązkami uczestników przewozu w zakresie bezpieczeństwa. Szkolenie z zakresu bezpieczeństwa dostarcza informacji na temat rozpoznawania i charakterystyki zagrożeń stwarzanych przez towary niebezpieczne, stosownie do stopnia ryzyka utraty zdrowia bądź stopnia narażenia. Szkolenie pracowników należy uzupełniać szkoleniem doskonalącym, uwzględniającym zmiany w przepisach. Potwierdzeniem odbycia szkolenia przez danego pracownika jest stosowna dokumentacja, która powinna być przechowywana przez pracodawcę.

Przewóz drogowy towarów niebezpiecznych wymaga często zaangażowania niemalże wszystkich pracowników danego przedsiębiorstwa. Solidnym fundamentem, gwarantującym odpowiedni poziom bezpieczeństwa przy jego realizacji jest bez wątpienia profesjonalizm, rzetelne wypełnianie obowiązków i zleconych zadań przez osoby biorące udział w całym procesie. Niemniej jednak, mimo posiadanych kompetencji i umiejętności wykorzystywania doświadczeń, pracownicy zakładu powinni być regularnie szkoleni w zakresie wymagań związanych z takim przewozem, stosownie do ich odpowiedzialności i pełnionych obowiązków. Koniec

* DPPL - duży pojemnik do przewozu luzem - opakowanie przenośne służące do przewożenia i czasowego przechowywania płynów (zazwyczaj chemikaliów) - fot. 2.

Dodaj swój komentarz


Michał: Mała uwaga: Wyjaśnienie pod tekstem odnoszące się do definicji DPPL jest nieprawdziwe, gdyż DPPL może być wykorzystywany (i często jest) do przewozu materiałów stałych. Pamiętajmy, że opakowania o kodzie 11, 13 i 21 to DPPL-e do przewozu materiałów stałych a te o kodzie 31 - do materiałów ciekłych. (2017-06-04)


Dodaj swój komentarz  
 

©ATEST-Ochrona Pracy 2015

Liczba odwiedzin od 2000 r.: 58070720