ATEST Ochrona Pracy

28 marca 2024 r.

[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

 

ATEST 12/2023

Powtarzanie jest matką nauki

W poprzednich odcinkach relacji z targów A+A 2015 w Düsseldorfie1 starałem się przedstawić nowości w dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień ergonomii. Jednak nawet najlepsze rozwiązania nie będą działać, jeśli nie będzie im towarzyszyć edukacja i kształtowanie kultury bezpieczeństwa. Właśnie tego, mimo wysiłków ludzi, wydawnictw i różnych organizacji, brakuje mi w naszym kraju.

Prawie wszystko, co pokazano na targach, można kupić i przekazać do stosowania pracownikom w polskich zakładach. Prawie, bo poza gamą rozwiązań, jakie dotyczą problematyki szkolenia. A stoiska związane z szeroko pojętym szkoleniem i budową tego, co u nas nazywa się często kulturą bezpieczeństwa, zajmowały znaczną powierzchnię opisywanej już Wioski Ergonomicznej. A właśnie te elementy całego systemu bhp nie należą u nas niestety do wzorcowych. Pomijając ewidentne braki, zdarzające się na szczęście tylko w pojedynczych przedsiębiorstwach, jako przykład można przywołać choćby kwestię "nieszczęsnych" krzeseł przysługujących obok stanowiska zgodnie z prawem każdemu pracownikowi wykonującemu pracę w pozycji stojącej lub chodząc. Jeśli pracodawca, najczęściej ze sfery obcego kapitału, zakupi i udostępni swoim pracownikom czasem bardzo nowoczesny, a czasem bardzo prosty sprzęt ułatwiający pracę, a nie przekaże jednocześnie informacji na temat jego stosowania, to jest to grube nieporozumienie. Pieniądze zostały wydane, poprawa warunków pracy teoretycznie została dokonana, a w praktyce czynności wykonywane są niemal w warunkach XIX-wiecznych. Zmienić tę sytuację jest bardzo trudno, nawet w Niemczech, o czym świadczy zakrojona na szeroką skalę akcja poprawy właśnie kultury bezpieczeństwa podjęta w tym kraju. Trzeba bowiem pamiętać, że konieczne jest nie tylko nauczanie sposobów radzenia sobie z nowymi problemami, jakie niesie ze sobą rozwój technologiczny i społeczny, ale także powtarzanie, przypominanie metod postępowania w sytuacjach starych jak świat. Już starożytni Rzymianie wiedzieli, że repetitio mater studiorum est, a zasada ta sprawdza się również dzisiaj. A zatem w czasie szkolenia nie tylko warto, ale wręcz należy brać pod uwagę sposób użycia nowego narzędzia czy programu komputerowego, ale także sposób podnoszenia segregatora z podłogi czy siedzenia przed ekranem monitora.

Ważną rolę w systemie ochrony człowieka w pracy w Niemczech odgrywa instytucja o nazwie Bundesarbeitsgemeinschaft für Sicherheit und Gesundheit bei der Arbeit (w skrócie Basi), co można przetłumaczyć jako: Federalna Organizacja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Partnerami społecznymi tej instytucji są dwie, wydawałoby się przeciwstawne organizacje: Konfederacja Stowarzyszeń Niemieckich Pracodawców (BDA) i Niemiecka Federacja Związków Zawodowych (DGB). Basi wspiera dialog i współpracę między swoimi członkami, a w jej skład wchodzą liczne instytucje i organizacje, w szczególności kładąc nacisk na bhp oraz rolę czynnika ludzkiego i ergonomię, a także promocję zdrowia, profilaktykę i rehabilitację. Basi jest strategicznym partnerem Wspólnej Niemieckiej Strategii BHP (GDA) prowadzonej przez niemieckie władze federalne i regionalne oraz ubezpieczenia społeczne - do podstawowych zadań Basi w tym zakresie należą m.in.:

wsparcie komunikacji i współpracy między członkami Basi i w ramach systemu bhp jako całości,

prowadzenie platformy dyskusyjnej na temat nowych osiągnięć w dziedzinie bhp,

organizacja forum wymiany poglądów między instytucjami bhp,

promocja bhp wśród całego społeczeństwa.


Fot. 1
Fot. 1. Jedno ze stoisk Basi.

Jak ze swych zadań wywiązuje się Basi i inne instytucje, można było zapoznać się właśnie na targach. Basi i instytucje w niej zrzeszone miały dużą liczbę stoisk w obrębie Wioski Ergonomicznej, a także we wszystkich halach wystawowych i w przejściach pomiędzy nimi (fot. 1). Wystawcy ci imponowali ilością i jakością przekazywanych różnymi sposobami informacji dotyczących zagadnień bhp. Niestety, znakomita większość tych wspaniałych pomocy wymagała znajomości języka niemieckiego, niezbyt popularnego w Polsce w porównaniu z angielskim.

Transport ręczny to, mimo daleko posuniętej mechanizacji, ciągle jeszcze jedna z podstawowych aktywności człowieka - i to nie tylko w pracy. A także jedna z przyczyn powszechnej dolegliwości - bólu pleców. Na targach prezentowano wiele pomocy dydaktycznych znakomicie wspierających nudne same z siebie opowiadania na temat bezpiecznych technik dźwigania ciężarów - począwszy od plakatów, poprzez ulotki i mniej lub bardziej zaawansowane modele, aż do specjalnych programów komputerowych (fot. 2-6).

Fot. 2-6
Fot. 2-6. Plakaty, ulotki, modele dźwigania ciężarów, oprogramowanie komputerowe i inne pomoce ułatwiające naukę wykonywania tych czynności

Plakaty, ulotki, broszury oraz materiały w postaci kolorowych grafik w formacie pocztówkowym dostępne były w zakresie każdej nieomal sfery pracy - od budownictwa poprzez przemysł aż do rolnictwa i leśnictwa.

Fot. 7
Fot. 7. Specjalny przyrząd do wykonywania prostych ćwiczeń pozwalających usprawnić utrzymywanie równowagi, a także zrelaksować mięśnie posturalne
Fot. 8
Fot. 8. Symulator do nauki ekojazdy.

Znaczna część materiałów szkoleniowych dotyczyła profilaktyki - nie tylko tej bezpośrednio w przedsiębiorstwie, ale również propagowania zdrowych zachowań w domu i "na działce" (czyli podczas spędzania czasu wolnego poza domem), a przede wszystkim ćwiczeń fizycznych w pracy i aktywnego wypoczynku w domu (fot. 7).

Wiele uwagi na targach poświęcono zagadnieniom ekologii. Nie ominęło to także nauczania, a w tym rzeczy u nas chyba jeszcze mało znanej - ekojazdy (eco-driving). Do nauki prowadzenia samochodu przyjaznego dla środowiska, a zapewne także naszej kieszeni, zaprzęgnięto wyspecjalizowane symulatory ekojazdy (fot. 8) wskazujące chwilowe wartości spalania podczas wykonywania różnych manewrów na drodze, jak i efektywność ekonomiczną całego przejazdu.

Oprócz Basi i innych niemieckich organizacji związanych z bhp na targach obecnych było wiele instytucji propagujących zdrową i bezpieczną pracę. Wśród nich oczywiście nie mogło zabraknąć Międzynarodowej Organizacji Pracy (International Labour Organization - ILO) i reprezentującego ją stoiska Międzynarodowego Biura Pracy w Genewie, na którym można było uzyskać, w postaci zarówno drukowanej, jak i elektronicznej, komplet najnowszych materiałów dotyczących m.in. ergonomii, a wśród nich drugie wydanie znanej czytelnikom ATESTU Ergonomicznej Listy Kontrolnej2, jak również np. Ergonomiczną Listę Kontrolną dla rolników.

Warto również wspomnieć o dwóch periodykach popularyzujących problematykę ergonomii pracy. Anglo- i francuskojęzyczna Ergonoma Journal (jak wspominałem w pierwszym odcinku - jeden ze współorganizatorów Wioski Ergonomicznej) oraz niemieckojęzyczny Ergonomie Markt w przystępny sposób przedstawiają zarówno idee współczesnej ergonomii, jak i nowoczesne rozwiązania służące praktycznemu jej wdrożeniu3.

Na zakończenie warto chyba przypomnieć, że istota człekokształtna stała się człowiekiem z chwilą wynalezienia i użycia narzędzia (ręcznego), ale tak naprawdę nawet i teraz, na początku XXI wieku najważniejszymi narzędziami, którymi posługuje się człowiek są jego umysł i ciało. Aby je skutecznie wykorzystywać, potrzebne jest ciągłe efektywne szkolenie i trening. Są one również niezbędne dla bezpiecznego i zdrowego wykonywania pracy i dlatego warto nie tylko kupować nowoczesne urządzenia i wyposażenie zwiększające poziom bhp, ale celowe jest również korzystanie z dobrych wzorów w dziedzinie edukacji i kultury bezpieczeństwa przedstawionych na targach A+A.Koniec

1 Zob.: "O siedzeniu i nie tylko" (ATEST 1/2016), "Ergonomicznie przy biurku i przed monitorem" (2/2016).

2 Od red.: Ergonomiczną Listę Kontrolną MOP w opracowaniu Z. Jóźwiaka opublikowaliśmy w numerach 7/2014-11/2015.

3 Więcej informacji: www.ergonoma.com, www.ergonomiemarkt.de.


Brak komentarzy

Dodaj swój komentarz  
 

©ATEST-Ochrona Pracy 2016

Liczba odwiedzin od 2000 r.: 58066845