[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Magazynier - robotnik magazynowy (cz. 1)

"Lekcje bhp" to publikacje nie tylko do użytku szkolnego - ze względu na rozbudowaną identyfikację zagrożeń i opisy wykonywanych prac stanowią materiał pomocniczy do oceny ryzyka zawodowego. Dziewięcioczęściową lekcję dotyczącą zawodu murarza-tynkarza opublikowaliśmy w numerach 2-4, 6, 8, 11/2018 i 2, 4, 7/2019. Obecnie zaczynamy publikację poświęconą pracy magazyniera.

TEKST:
Lesław Zieliński
były Główny Inżynier Zarządzania Bezpieczeństwem Pracy w KGHM Polska Miedź S.A. - Oddział Zakłady Górnicze "Lubin" w Lubinie

Informacja o zawodzie

Magazynowanie to zespół działań związanych z przyjmowaniem, przemieszczaniem, składowaniem, przechowywaniem, ochroną, kontrolą, ewidencją i wyładowywaniem ze środków transportu oraz pomieszczeń magazynu towarów w określonych lokalnych warunkach. Magazyn jest jednostką organizacyjną i funkcjonalną wyposażoną w środki techniczne umożliwiające przechowywanie i przemieszczanie dóbr materialnych.

Pracownicy magazynu to: robotnik magazynowy, magazynier - logistyk, operator zmechanizowanego sprzętu do prac magazynowych. Robotnik magazynowy odpowiada za wykonywanie czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem magazynu; przyjmuje i wydaje towary oraz sporządza raporty i rejestruje towar; dba o porządek na terenie magazynu.

Do podstawowych zadań i obowiązków robotnika magazynowego w szczególności należy:

- przyjmowanie towarów do magazynu;

- prowadzenie załadunku towarów na samochody lub inne środki transportu;

- prowadzenie rozładunku i układanie towaru w magazynie;

- transportowanie i przemieszczanie towarów wewnątrz magazynu, w tym przy użyciu wózków ręcznych i wózków jezdniowych z napędem silnikowym;

- sporządzanie bieżącej dokumentacji magazynowej;

- zgłaszanie braków w stanach magazynowych;

- dbanie o porządek i czystość w magazynie;

- konserwowanie sprzętu, urządzeń do magazynowania zgodnie z wymaganiami instrukcji eksploatacji urządzeń i ustaleniami wewnętrznymi.

Robotnik magazynowy, który posiada odpowiednie kwalifikacje, uprawnienia może być jednocześnie operatorem sprzętu zmechanizowanego stosowanego do prac magazynowych, w szczególności: wózków jezdniowych z napędem mechanicznym, w tym podnośnikowych.

Praca magazyniera wykonywana jest wewnątrz obiektów magazynowych lub na otwartej przestrzeni, w zależności od rodzaju magazynu i konkretnych czynności. Niedogodnością w niektórych pracach może być mikroklimat zależny od pory roku, będący wynikiem pracy w magazynach otwartych czy półotwartych, a także przy za- i rozładunku pojazdów, również podczas prac w nieogrzewanych pomieszczeniach magazynów lub magazynach chłodniach.

W zależności od rodzaju magazynu i składowanych towarów w środowisku pracy może występować okresowo pył, kurz, np. w magazynie lub na składowisku materiałów budowlanych i innych składowanych luzem, albo podczas przeładunku czy konfekcjonowania towarów. W magazynach materiałów chemicznych, środków ochrony roślin, nawozów sztucznych itp. należy się liczyć z narażeniem na szkodliwe działanie substancji chemicznych, a nawet zagrożenia wybuchowe.

Magazynierzy współpracują z operatorami środków transportu stosowanymi do konkretnych prac magazynowych, a także kierowcami pojazdów rozładowywanych czy załadowywanych towarami, ładunkami. Bezpośrednim przełożonym i koordynatorem prac jest brygadzista, mistrz (magazynier - logistyk) lub kierownik magazynu, którzy przydzielają pracownikom zadania do wykonania, odpowiadają za organizację pracy w magazynie, lub jego części, odpowiadają za dostarczenie odpowiedniego sprzętu pomocniczego, kontrolują prawidłowość wykonywania prac i zapewniają warunki bezpieczeństwa pracy.

Poszczególne rodzaje zadań obejmują szereg czynności, z których wiele wykonywanych jest ręcznie w magazynach niskiego składowania, natomiast w magazynach wysokiego składowania i placach składowych - przy użyciu sprzętu zmechanizowanego. Niektóre prace wykonywane są na wysokości (nawet dużej) z wykorzystaniem pomostów ruchomych, drabin czy wózków podnośnikowych przystosowanych do podnoszenia osób.

Bezpieczeństwo

Ze względów bezpieczeństwa od magazyniera wymagana jest koncentracja uwagi oraz podporządkowanie się poleceniom przełożonych i przestrzeganie wszystkich zasad i przepisów bhp obowiązujących w danym magazynie przy konkretnym zakresie prac i czynności.

Przestrzeganie przepisów i zasad bhp w takim samym stopniu dotyczy prac w dużych magazynach wysokiego składowania, prac na placach magazynowych, jak i w małych magazynach produkcyjnych czy wydziałowych, bez względu czy są to czynności wykonywane stale (codziennie) czy prace jednostkowe, wykonywanych krótkotrwale czy sporadycznie (np. inwentaryzacja towarów).

Zagrożenia w magazynach powodowane są m.in.:

- jednoczesnym ruchem środków transportu i pieszych w ograniczonych przestrzeniach - przejścia i przejazdy między regałami, bramy wjazdowe, rampy, stosy materiałów,

- wykonywaniem ręcznie (nawet ciężkich) prac transportowych,

- koniecznością sięgania do ładunków umieszczonych na wysokości,

- upadkami ładunków, przewróceniem się regału czy nawet instalacji regałowej.

Pracownicy magazynowi narażeni są także na uciążliwości spowodowane: pracą w ograniczonych przestrzeniach, koniecznością wykonywania prac w narzuconym tempie, zmiennymi warunkami mikroklimatu, hałasem powodowanym przez pracujące urządzenia techniczne, stresem związanym z odpowiedzialnością materialną za magazynowane towary.

Statystyki PIP pokazują, że prace związane z gospodarką magazynową nie należą do bezpiecznych, corocznie występuje ponad 200 wypadków w miejscach magazynowania, w których poszkodowanych zostaje kilkaset osób, w tym około 100 doznaje ciężkich urazów ciała, a nawet kilkadziesiąt ulega wypadkom ze skutkami śmiertelnymi. Od zachowania warunków bhp i obowiązujących zasad składowania towarów zależy bezpieczeństwo magazyniera, osób współpracujących i postronnych oraz bezpieczeństwo składowanych towarów i urządzeń do składowania, w szczególności regałów i środków transportu.

Wymagane kwalifikacje

Od osób zatrudnianych na stanowisku magazyniera wymaga się wykształcenia zawodowego, ze znajomością zagadnień gospodarki magazynowej.

Pracownik magazynowy powinien ukończyć szkołę zawodową, a po ukończeniu kształcenia w branżowej szkole I stopnia, ma możliwość kontynuacji nauki w branżowej szkole II stopnia i po ukończeniu szkoły i potwierdzeniu kwalifikacji, uzyskać dyplom technika logistyka. Proste prace magazynowe mogą wykonywać również osoby, które zawód (umiejętności) magazyniera opanowały tylko na drodze praktycznego przyuczenia. Pracodawcy nie stawiają wtedy żadnych warunków formalnych, istotne są jedynie rzeczywiste umiejętności, które mogą być rozwijane w trakcie zatrudnienia. Niezbędną umiejętnością na tym stanowisku jest umiejętność posługiwania się ręcznymi i mechanicznymi środkami transportu, a dodatkowo wskazane jest posiadanie uprawnień (kwalifikacji) do obsługi wózków jezdniowych z napędem mechanicznym (w tym podnośnikowych) oraz do obsługi komputera na poziomie co najmniej podstawowym. Magazynierzy muszą zdawać sobie sprawę, że mimo mechanizacji wielu prac często wymagane jest ręczne przenoszenie, układanie, zdejmowanie towarów albo z użyciem tylko sprzętu pomocniczego. Stąd niektóre prace wymagają znacznej siły fizycznej a wszystkie wymagają umiejętności pracy w zespole. Z dodatkowych umiejętności magazynierowi przydatne będą kwalifikacje do obsługi: przenośników, układnic, ładowarek, a także prawo jazdy kategorii B.

O potrzebie posiadania odpowiednich kwalifikacji na określonych stanowiskach pracy mówi art. 237³ Kodeksu pracy, a szczegóły dotyczące wymaganych kwalifikacji do obsługi maszyn stosowanych w gospodarce magazynowej, zostały określone w:

- rozporządzeniu w sprawie bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym,

- rozporządzeniu w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych (suwnice, żurawie, wciągarki i wciągniki, układnice, dźwigi, wyciągi towarowe, podesty ruchome, wózki podnośnikowe z mechanicznym mechanizmem podnoszenia),

- rozporządzeniu w sprawie bhp podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (dot.: ładowarek, wielozadaniowych nośników osprzętu).

Dopuszczenie pracownika do wykonywania prac magazynowych musi być poprzedzone: ukończeniem szkolenia wstępnego (w tym: instruktażu ogólnego, instruktażu stanowiskowego), uzyskaniem pozytywnego orzeczenia lekarskiego po badaniach wstępnych czy okresowych. Po zmianie warunków techniczno-organizacyjnych, w szczególności: zmianie procesu technologicznego składowania, zmianie organizacji stanowiska pracy, wprowadzeniu do magazynowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienionych urządzeń technicznych, zmianie zakresu obowiązków czy miejsca wykonywania prac - magazynier powinien przejść instruktaż stanowiskowy przygotowujący go do bezpiecznego wykonywania pracy w nowych warunkach. Tematyka i czas trwania tego instruktażu powinny być uzależnione od rodzaju i zakresu wprowadzonych zmian.

Pracownik, który nie odbył szkolenia wstępnego lub nie przeszedł badań lekarskich wstępnych czy okresowych, nie może być dopuszczony do pracy. Badanie profilaktyczne kończy się orzeczeniem lekarskim stwierdzającym: brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy lub przeciwwskazania zdrowotne do pracy na określonym stanowisku pracy czy przy wykonywaniu konkretnych czynności (np. dźwiganie ciężarów, prace na wysokości). O przeciwwskazaniach zdrowotnych pracownik powinien powiadomić swego przełożonego, także wówczas gdy przeciwwskazania wynikają z innego rodzaju badania niż badanie okresowe. W sytuacji ograniczenia, przez lekarza podczas badań wstępnych czy okresowych, możliwości wykonywania konkretnych prac albo wykonywania ich w konkretnych warunkach środowiska pracy (np. w hałasie czy zapyleniu) pracodawca i pracownik mają obowiązek stosowania się do tych ograniczeń. Badania profilaktyczne są przeprowadzane na koszt pracodawcy i w godzinach pracy przed rozpoczęciem prac.

Rodzaje magazynów i ich wyposażenie

Według typu przedsiębiorstwa wykorzystującego magazyn dzielimy je na: przemysłowe, handlowe, usługowe, transportowe.

Według rodzaju zastosowanej budowli: otwarte - place składowe, baseny, doły; półotwarte - wiaty; zamknięte - niskie (parterowe), piętrowe, regałowe wysokiego składowania (nawet o wysokości ok. 30 m), samonośne, w których regały tworzą część systemu konstrukcyjnego obiektu; specjalne: silosy, cysterny.

Według funkcji magazynowania: zapasów (zorientowany na produkcję); przeładunkowy (zorientowany na transport); dystrybucyjny - dostawczy/ wysyłkowy (zorientowany na zaopatrzenie/zbyt).

Według wyposażenia technicznego w procesie składowania: ręcznego, zmechanizowanego, zautomatyzowanego, mieszanego.

Według czasu obsługi w ciągu doby czy zmiany roboczej: ze stałą obsługą - ten sam pracownik przebywa w ciągu jednej doby powyżej 4 godz. w tym samym pomieszczeniu magazynu; z obsługą czasową - czas pracy tych samych pracowników wynosi od 2 do 4 godz. w ciągu zmiany roboczej w tym samym pomieszczeniu magazynu; z obsługą dorywczą - łączny czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej w tym samym pomieszczeniu magazynu jest krótszy niż 2 godz., takie pomieszczenia magazynowe nie są uważane za przeznaczone na pobyt pracowników.

Podstawowe wyposażenie obiektów magazynowych: instalacje - elektryczne, w tym oświetleniowe, ogrzewania i wentylacji, wodno-kanalizacyjne, przeciwpożarowe, inne specjalistyczne, np. chłodnicze czy mrożeniowe; środki techniczne do składowania.

Techniczne wyposażenie magazynu zależy od takich czynników, jak wielkość, rodzaj i funkcje magazynu, rodzaj magazynowanych towarów, rodzaj i wielkość ładunków jednostkowych, rodzaj opakowań ładunków, metody składowania, rodzaj operacji w magazynie. Wyposażenie do składowania to wszelkie urządzenia, które dzięki swojej konstrukcji wspierają system magazynowania, umożliwiając układanie, opieranie bądź zawieszanie przechowywanych w magazynie towarów. Do podstawowych środków technicznych do składowania należą: regały niskie (do 3 m) stosowane przy ręcznej obsłudze z posadzki magazynu; regały wyższe (o wysokości ponad 3 m) obsługiwane z ruchomych podestów (przenośnych, przejezdnych), drabin; regały wysokie i bardzo wysokie (o wysokości od kilkunastu do nawet 30 metrów) obsługiwane przy użyciu podestów przejezdnych, wózków podnośnikowych czy innych urządzeń specjalistycznych; kontenery, palety; stojaki; boksy z zaporami, zasiekami, ogrodzeniami.

Środki techniczne do czynności transportowych: (1) przemieszczanie w poziomie: wózki jezdniowe z napędem mechanicznym - unoszące (paleciaki, skutery), platformowe (naładowne), podnośnikowe (tzw. widlaki) prowadzone i zdalnie sterowane; wózki podnośnikowe z napędem mechanicznym wyposażone w specjalny osprzęt, np. z wysięgnikiem, z osobą obsługującą podnoszoną wraz z ładunkiem; przenośniki; układnice; suwnice; dźwigi; ładowarki; (2) przemieszczanie w pionie i poziomie (czynności przeładunkowe): wózki z napędem mechanicznym - unoszące (paleciaki, skutery), podnośnikowe (tzw. widlaki), wózki podnośnikowe ze specjalnym osprzętem; suwnice; dźwigi; ładowarki.

Środki pomocnicze do prac transportowych mające na celu ograniczenie zagrożeń i uciążliwości związanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów, ładunków lub materiałów oraz ułatwienie wykonywania tych czynności: pasy, liny, łańcuchy, zawiesia; dźwignie; chwytaki, rolki, kleszcze, uchwyty, nosze, kosze, legary; ręczne wciągniki i wciągarki, krążki i wielokrążki linowe, przestawne pochylnie; taczki i wózki ręczne.

Brak komentarzy

Dodaj swój komentarz