ATEST Ochrona Pracy

29 marca 2024 r.

[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

 

ATEST 12/2023

Zainwestujmy w nasz słuch

Ubytki słuchu są często określane jako "niewidzialna niepełnosprawność", nie tylko z powodu braku widocznych objawów, ale także dlatego, że często są ignorowane przez decydentów, ale także przez osoby narażone na nadmierny hałas, a nawet przez osoby z ubytkami słuchu. Wydaje się, że głównym powodem tego stanu rzeczy jest brak edukacji w tym zakresie, a także niezrozumienie istoty i skutków uszkodzeń słychu. Utrata słuchu, bez względu na jej przyczynę, dotyka ludzi w każdym wieku, ale także ich rodziny oraz gospodarkę.

tekst:
dr inż. Paweł Górski
specjalista ds. bezpieczeństwa pracy, 3M Poland,
pgorski@mmm.com


#WHO #hearingcare

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że każdego roku świat traci ok. 1 biliona dolarów z powodu braku odpowiedniego rozwiązania problemu utraty słuchu. Chociaż oszacowane koszty finansowe są ogromne, to na pieniądze nie da się przeliczyć pogorszenia jakości życia spowodowanego utratą możliwości swobodnych interakcji społecznych, komunikacji z innymi oraz obniżeniem poziomu edukacji, które często towarzyszą utracie słuchu. Tym, co sprawia, że działania poprawiające jakość słyszenia są jeszcze pilniejsze, jest fakt, że liczba osób z ubytkiem słuchu prawdopodobnie znacznie wzrośnie w nadchodzących dziesięcioleciach. Ponad 1,5 miliarda ludzi na świecie doświadcza obecnie pewnego stopnia ubytku słuchu, a ta liczba może wzrosnąć do 2,5 miliarda w 2050 r. Ponadto 1,1 miliarda młodych ludzi w wieku od 12 do 35 lat jest zagrożonych trwałym ubytkiem słuchu wynikającym ze słuchania głośnej muzyki.

Wydarzenia ostatnich lat, a nawet miesięcy czy tygodni zepchnęły tematykę ochrony słuchu na dalszy plan, jednak jednocześnie pokazały jak ważny jest nieuszkodzony słuch, a także zrozumienie problemów, z jakimi borykają się osoby z uszkodzeniami słuchu. Globalna pandemia COVID-19 wprowadziła koncepcję dystansowania społecznego do naszego życia, a także wymagania stosowania maseczek ochronnych. Te dwa zalecenia znacznie ograniczyły możliwości komunikacyjne osób z ubytkami słuchu. Skracanie dystansu umożliwiało lepsze słyszenie mówiącej osoby, a w razie problemów z zrozumieniem osoby niedosłyszące mogły posiłkować się czytaniem z ruchu ust, co niestety nie jest możliwe przy konieczności zachowania dystansu i założonej maseczce ochronnej. Kolejnym utrudnieniem, które pojawiło się w trakcie pandemii jest masowe wprowadzenie komunikacji on-line, w tym nauki zdalnej. Często komunikacja ta ogranicza się do warstwy werbalnej, co przy złej jakości łączy internetowych i innych problemach technicznych znacznie obniża możliwości jej zrozumienia, a w przypadku osób z ubytkami słuchu staje się ona wprost bezużyteczna.

fot. Pixabay

Widząc te wszystkie problemy i koszty, które się z nimi wiążą, WHO aktywnie włączyła się w działania edukacyjne i profilaktyczne mające na celu zapobieganie ubytkom słuchu oraz poprawę opieki medycznej w tym zakresie. W ramach tych działań w 2007 roku WHO ustanowiła 3 marca jako specjalny dzień poświęcony tematyce ochrony słuchu. Obecnie Światowy Dzień Słuchu (ang. World Hearing Day) jest ogólnoświatową kampanią prowadzoną przez Biuro Światowej Organizacji Zdrowia ds. Zapobiegania Ślepocie i Głuchocie. Każdego roku wybierany jest temat przewodni, na podstawie którego WHO i jej partnerzy prowadzą wspólne działania. WHO zajmuje się koordynacją i stroną informacyjną wydarzenia. W ramach tego dnia WHO opracowuje także raporty i materiały edukacyjne, które udostępnia bezpłatnie w kilku językach.

W ostatnich latach tematem przewodnim było znaczenie jak najwcześniejszej identyfikacji ubytków słuchu. Wiele osób żyje z niezdiagnozowanym ubytkiem słuchu, często nie zdając sobie sprawy, że brakuje im pewnych dźwięków i słów. Powszechne badania słuchu byłyby pierwszym krokiem do rozwiązania tego problemu. Wskazano, że wszyscy ludzie powinni od czasu do czasu sprawdzać swój słuch, zwłaszcza ci, którzy są bardziej narażeni na jego utratę, np. dorośli powyżej 50 roku życia, osoby pracujące w ponadnormatywnym hałasie, osoby słuchające głośnej muzyki oraz osoby z jakimikolwiek problemami zdrowotnymi uszu, w tym z zapaleniem ucha środkowego. Innym przykładowym tematem przewodnim był ekonomiczny wpływ nieleczonych ubytków słuchu na światową gospodarkę. Pokazywano, że profilaktyka, badania przesiewowe w celu wczesnej identyfikacji zaburzeń słuchu, rehabilitacja za pomocą aparatów słuchowych, tworzenie napisów i nauka języka migowego należą do opłacalnych strategii, które mogą łagodzić konsekwencje ubytków słuchu, ale także przynosić korzyści finansowe całej gospodarce. Rok 2015 poświęcono narastającemu problemowi utraty słuchu wywołanej hałasem w wyniku rekreacyjnego narażenia na głośne dźwięki. Wskazano, że 1,1 miliarda nastolatków i młodych dorosłych jest zagrożonych utratą słuchu z powodu niebezpiecznego korzystania z osobistych urządzeń audio i narażenia na szkodliwe poziomy dźwięku w głośnych miejscach rozrywki. Po siedmiu latach, na skutek analizy nowego raportu WHO dotyczącego słuchu, wrócono do tego samego tematu. Światowy Dzień Słuchu w bieżącym roku odbył się pod hasłem "To hear for life, listen with care!", co można przetłumaczyć jako: "Aby słyszeć przez całe życie, posłuchaj uważnie!". WHO skupiła się na propagowaniu bezpiecznego słuchania jako sposobu na utrzymanie dobrego słuchu przez całe życie. Wciąż miliony nastolatków i młodych ludzi ryzykują utratę słuchu słuchając osobistych urządzeń audio oraz poprzez nadmierną ekspozycję na hałas w miejscach takich jak kluby nocne, bary, koncerty i imprezy sportowe. Niestety ryzyko to jest wyższe, ponieważ ciągle większość urządzeń audio, miejsc i wydarzeń nie zapewnia bezpiecznych opcji odsłuchu. Tegoroczną akcję edukacyjną oparto na następujących kluczowych przesłaniach:

- W większości utracie słuchu można zapobiec.

- Możliwe jest utrzymanie słuchu w dobrej formie przez całe życie, chroniąc go przed nadmiernym hałasem i dzięki regularnemu dbaniu o zdrowie uszu.

- "Bezpieczne słuchanie" może w istotnym stopniu zmniejszyć ryzyko utraty słuchu związanej z rekreacyjną ekspozycją na dźwięki .


#WHO #hearingcare

Każdego roku do akcji włącza się setki wolontariuszy i organizacji z całego świata, w tym z Polski. W tym roku zorganizowano 399 wydarzeń w niemalże każdym kraju świata, w tym wyjątkowym gronie Polska była reprezentowana poprzez 4 wydarzenia organizowane przez Instytut Narządów Zmysłów, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Stowarzyszenie Mówiących Osób Niedosłyszących i Użytkowników Implantów Słuchowych - SUITA oraz miesięcznik ATEST wraz z firmą 3M.

W roku 2021 WHO opublikowała nową wersję światowego raportu na temat słuchu (ang. World Report of Hearing - WRH), w którym zwrócono uwagę na rosnącą liczbę osób żyjących z ubytkiem słuchu i zagrożonych jego utratą. Podkreślił także wagę działań ograniczających narażenie na hałas jako jedno z siedmiu kluczowych kierunków zintegrowanej strategii H.E.A.R.I.N.G. WRH został opracowany w odpowiedzi na rezolucję Światowego Zgromadzenia Zdrowia (WHA70.13), przyjętą 31 maja 2017 r. Sama rezolucja jest dokumentem krótkim (3 strony tekstu) i zawierającym tylko hasłowe kierunki działania, jednak w pokazano w niej dość ponury obraz jakości słuchu ludzi na świecie. Przyznano, że 360 milionów ludzi na całym świecie żyje z istotnym ubytkiem słuchu, w tym 32 miliony dzieci i prawie 180 milionów osób starszych, a liczby te zwiększają się i będą zwiększać. Podkreślono, że prawie 90% osób z ubytkiem słuchu mieszka w krajach o niskich i średnich dochodach, którym często brakuje zasobów i strategii postępowania z ubytkiem słuchu. Jednocześnie w zdecydowanej większości możliwe jest skuteczne zapobieganie ubytkom słuchu. Podkreślono, że niezdiagnozowany ubytek słuchu wiąże się z pogorszeniem funkcji poznawczych i zwiększa prawdopodobieństwo depresji i demencji, zwłaszcza u osób starszych. Co ciekawe w rezolucji tej wezwano Dyrektora Generalnego WHO do podjęcia każdego roku kierowanych działań w ramach Światowego Dnia Słuchu. Działania te mają być prowadzone z określonym tematem przewodnim i traktowane są jako jedno z przedsięwzięć mogących poprawić ponury obraz jakości słuchu u ludzi.


#WHO #hearingcare

WRH został opracowany we współpracy z ekspertami w dziedzinie ochrony słuchu, którzy określili strategiczny kierunek raportu i zapewnili, że uwzględnia on kontekst kulturowy oraz różne podejścia do opieki medycznej. Raport ma zasięg globalny, przy czym szczególny nacisk kładzie się na kraje o niskich i średnich dochodach, gdzie liczba osób z ubytkiem słuchu znacznie przekracza dostępność usług i zasobów. Raport ten wskazuje najlepsze sposoby wprowadzenia usprawnień w systemach ochrony zdrowia publicznego, mogące tę dostępność podnieść. Jedną z bardzo istotnych tez raportu jest przyznanie, że zdrowie nie jest towarem luksusowym, ale podstawą rozwoju społecznego, gospodarczego i politycznego. Zapobieganie i leczenie wszelkiego rodzaju chorób i niepełnosprawności nie jest kosztem, ale inwestycją w bezpieczniejszy, sprawiedliwszy i lepiej prosperujący świat. Aby ukierunkować przyszłe działania, raport przedstawia pakiet zaleceń do przyjęcia przez państwa członkowskie i proponuje ich integrację z krajowymi systemami opieki zdrowotnej. Podejście takie określono jako zintegrowaną, skoncentrowaną na człowieku, strategią opieki zdrowotnej uszu i słuchu (IPC-EHC).

Głównymi założeniami raportu jest przyjęcie tez rezolucji Światowego Zgromadzenia Zdrowia (WHA70.13):

- Niedopuszczalna jest liczba osób żyjących z niezdiagnozowanym ubytkiem słuchu i chorobami uszu.

- Konieczne są szybkie działania zapobiegające ubytkom słuchu i monitorowanie ich przez całe życie.

- Inwestowanie w innowacyjne rozwiązania technologiczne i kliniczne przynosi korzyści zdrowotne osobom z ubytkiem słuchu, a także finansowe całemu społeczeństwu.

- Wdrożenie strategii IPC-EHC zintegrowanej z krajowymi systemami opieki zdrowotnej zapewni równy i powszechny dostęp do profilaktyki, leczenia i rehabilitacji chorób uszu i niedosłuchu.

Sam raport składa się z czterech sekcji:

1. Znaczenie słuchu w życiu człowieka.

2. Dostępne rozwiązania: ubytkom słuchu można zapobiec.

3. Wyzwania w zakresie opieki zdrowotnej uszu i słuchu.

4. Planowanie dalszych kroków: ramy zdrowia publicznego w zakresie opieki zdrowotnej uszu i słuchu.



#WHO #hearingcare

Sekcja 1. Zmysł słuchu jest kluczowym aspektem funkcjonowania na wszystkich etapach życia człowieka, a jego utrata, o ile nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i skompensowana, ma wpływ na całe społeczeństwo. Każda osoba ma unikalną charakterystykę słyszenia, która jest kształtowana przez wiele różnych czynników, w tym uwarunkowania genetyczne, wpływ czynników biologicznych, behawioralnych i środowiskowych oddziaływujących przez całe życie. Zdolność słyszenia wynika z wzajemnego oddziaływania negatywnych i pozytywnych przyczyn. Czynniki negatywnie wpływające na zdolność słyszenia obejmują niepożądane zdarzenia związane z porodem i infekcje uszu, infekcje wirusowe, leki ototoksyczne, narażenie na hałas oraz styl życia, np. palenie tytoniu. Wiele z tych czynników może być niwelowane poprzez odpowiednią profilaktykę, m.in. unikanie głośnych dźwięków, dbanie o higienę uszu czy prowadzenie zdrowego stylu życia.

Zgodnie z wytycznymi WHO z ubytkiem słuchu mamy do czynienia w momencie, kiedy w pomiarach audiometrycznych jest on wyższy niż 20 dB. Obecnie niedosłuch dotyczy ponad 1,5 miliarda ludzi na świecie, z czego 430 milinów cierpi na niedosłuch od umiarkowanego do głębokiego stopnia w uchu lepiej słyszącym. Liczba ta niestety nie uwzględnia osób z jednostronnymi i lekkimi ubytkami słuchu, które również stanowią poważne wyzwanie i wymagają diagnostyki, leczenia i rehabilitacji. Niezdiagnozowane i nieleczone ubytki słuchu wpływają negatywnie na wiele aspektów życia: komunikację, rozwój języka i mowy u dzieci, edukację, zatrudnienie, zdrowie psychiczne oraz relacje międzyludzkie.


Sekcja 2. Efektywna i odpowiednio szybka interwencja może przynieść korzyści zarówno osobom narażonym na ubytek słuchu jak i już zmagającym się z tym problemem. Wczesna identyfikacja to pierwszy krok w rozwiązywaniu problemu niedosłuchu i powiązanych z nim chorób uszu. Przesiewowe badania kliniczne w strategicznych okresach życia zapewniają, że niepokojące objawy można zidentyfikować możliwie najwcześniej. Postęp technologiczny, w tym precyzyjne i proste w użyciu narzędzia, pozwalają zidentyfikować choroby uszu i niedosłuch w praktycznie każdym okresie życia, nawet przy ograniczonym szkoleniu i zasobach. Badania przesiewowe powinny i mogą być prowadzone nawet w niesprzyjających warunkach, takich jak te, które wystąpiły podczas obecnej pandemii COVID-19. Prawie 60% ubytków słuchu u dzieci jest możliwych do uniknięcia poprzez szczepienia, poprawę opieki położniczej i neonatologicznej, badania przesiewowe w kierunku zapalenia ucha środkowego oraz wczesne jego leczenie. U dorosłych minimalizowanie ubytków słuchu może odbywać się dzięki przepisom w zakresie nadzoru i minimalizowania hałasu w miejscu pracy, bezpiecznego słuchania oraz nadzoru ototoksyczności. Po zdiagnozowaniu problemów ze słuchem kluczem do pomyślnych wyników jest szybka reakcja. Leczenie medyczne i chirurgiczne może wyleczyć większość chorób uszu, odwracając związaną z nimi utratę słuchu. Jednak tam, gdzie utrata słuchu jest nieodwracalna, rehabilitacja może zapewnić, że osoby nią dotknięte i całe społeczeństwo unikną negatywnych konsekwencji. W ostatnich dziesięcioleciach poczyniono w tym zakresie znaczne postępy, a obecnie dostępnych jest szereg skutecznych opcji zaspokajających potrzeby i preferencje osób z ubytkiem słuchu.

Dzięki wczesnej identyfikacji niedosłuchu i powiązanych z nim chorób uszu, mogą one być skutecznie leczone w znacznej mierze odwracając ewentualne negatywne skutki. Jednak tam, gdzie utrata słuchu jest nieodwracalna, stosowanie protez i rehabilitacja może zapewnić, że osoby nią dotknięte i całe społeczeństwo także unikną negatywnych konsekwencji. Technologie wspomagające słyszenie, takie jak aparaty słuchowe i implanty ślimakowe, mogą przynosić korzyści zarówno dzieciom, jak i dorosłym, poprawić komunikację i możliwości edukacji. Istotne jest jednak, aby ich stosowaniu towarzyszyła całościowa rehabilitacja słuchu, a wszelkie decyzje dotyczące leczenia i rehabilitacji były podejmowane z uwzględnieniem indywidualnego podejścia do pacjenta oraz angażowały rodzinę lub opiekunów danej osoby.



fot. Pixabay

Sekcja 3. Istnieje wiele wyzwań w dziedzinie ochrony uszu i słuchu, ale można im wszystkim sprostać. Zdrowie to inwestycja, a koszt bezczynności to jedyny, na który nie możemy sobie pozwolić. Trendy demograficzne i populacyjne pokazują wysoką i ciągle rosnącą częstość występowania ubytku słuchu na całym świecie. Liczba osób z ubytkami słuchu prawdopodobnie wzrośnie ponad 1,5-krotnie w ciągu najbliższych trzech dekad, a ponad 700 milionów ludzi dotknie umiarkowany lub znaczny ubytek słuchu. Jeśli nie zostaną podjęte pilne działania zapobiegawcze, z dużym prawdopodobieństwem spowoduje to proporcjonalny wzrost ponoszonych kosztów. Brak dokładnych informacji i stygmatyzujące nastawienie często ograniczają dostęp do opieki w przypadku tych schorzeń. Nawet wśród pracowników służby zdrowia często brakuje wiedzy dotyczącej profilaktyki, wczesnego rozpoznawania i leczenia ubytków słuchu i chorób uszu, co ogranicza ich zdolność do zapewnienia wymaganej opieki. W przypadku wielu krajów rażącą luką w możliwościach systemu opieki zdrowotnej są braki zasobów ludzkich. Przykładowo wśród krajów o niskich dochodach około 78% ma mniej niż jednego otolaryngologa na milion mieszkańców, 93% ma mniej niż jednego audiologa na milion, a tylko 17% ma jednego lub więcej logopedów na milion. Wśród innych czynników warto zwrócić uwagę na lukę w korzystaniu z aparatów słuchowych: spośród tych, którzy mogliby skorzystać z aparatu słuchowego, tylko 17% faktycznie go używa.


Sekcja 4. Zintegrowana, skoncentrowana na człowieku, strategia opieki zdrowotnej uszu i słuchu (IPC-EHC), wdrażana poprzez sprawny system opieki zdrowotnej, może przezwyciężyć stojące przed nami wyzwania. "Cele Zrównoważonego Rozwoju na rok 2030" wymagają, aby wszystkie osoby, w tym pacjenci z ubytkiem słuchu i chorobami uszu, miały dostęp do wysokiej jakości usług, bez względu na stan finansowy. Można to osiągnąć poprzez odpowiednie wdrażanie strategii IPC-EHC. Niezbędne działania w zakresie świadczenia usług opieki zdrowotnej uszu i słuchu podsumowano w akronimie "H.E.A.R.I.N.G." - SŁUCH:

- Hearing screening and intervention - przesiewowe badania słuchu i interwencja;

- Ear disease prevention and management - profilaktyka i leczenie chorób ucha;

- Access to technologies - dostęp do technologii;

- Rehabilitation services - usługi rehabilitacyjne;

- Improved communication - poprawiona komunikacja;

- Noise reduction - redukcja szumów;

- Greater community engagement - większe zaangażowanie społeczności.

Wdrożenie tych działań przyniesie korzyści nie tylko osobom dotkniętym chorobą i ich rodzinom, ale także przyniesie znaczące korzyści ekonomiczne i wzrost produktywności. Pierwsze cztery działania (H.E.A.R.) można zrealizować poprzez wzmocnienie systemu opieki medycznej. Szacuje się, że realizacja tego przedsięwzięcia w ciągu najbliższych 10 lat będzie wymagała zainwestowania dodatkowo jedynie 1,33 dolara rocznie na mieszkańca, a przyniesie to zwrot w wysokości prawie 16 dolarów na każdego zainwestowanego dolara.

Aby przyspieszyć globalne działania w zakresie ochrony słuchu, WHO wyznaczyła ambitne, ale realistyczne plany, których celem jest osiągnięcie:

-ˇ20% względnego wzrostu liczby przesiewowych badań słuchu noworodków;

- 20% względnego wzrostu liczby osób dorosłych z ubytkiem słuchu stosujących aparaty słuchowe lub implanty;

- 20% względnego obniżenia częstości występowania przewlekłych chorób uszu i nieleczonej głuchoty u dzieci w wieku szkolnym (w wieku 5-9 lat).

WHO nakreśliła też zadania dla rządów, organizacji pozarządowych i osób związanych z ochroną słuchu. Działania te są wielowymiarowe i prowadzone na różnych poziomach, jednym z nich są działania edukacyjne, w tym promocja Światowego Dnia Słuchu.

Powyższy tekst został opracowany na podstawie informacji podanych przez WHO na swojej stronie internetowej oraz na podstawie raportu "World Report of Hearing". Koniec

Dodaj swój komentarz


 
 

©ATEST-Ochrona Pracy 2022

Liczba odwiedzin od 2000 r.: 58077246