[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Oświetlenie w środowisku pracy

Problem mój dotyczy ustalenia czy oświetlenie elektryczne jest czynnikiem szkodliwym w środowisku pracy. Niejasność ta wynikła w czasie kontroli MIS, który stwierdził, że w moim zakładzie pracy oświetlenie elektryczne jest czynnikiem szkodliwym i zażądał pomiarów tego czynnika przez uprawnione laboratoria do pomiarów czynników szkodliwych. Pomiary natężenia oświetlenia elektrycznego robimy na terenie zakładu pracy we własnym zakresie, luksomierzem zalegalizowanym, zgodnie z PN/84/E-02033, a osoba wykonująca pomiary jest przeszkolona przez CIOP w zakresie prawidłowego ich wykonywania. Niestety MIS tego nie honoruje i uważa, że powinniśmy posiadać stosowne zezwolenie WIS (jednocześnie nie podaje podstaw prawnych) na wykonywanie pomiarów natężenia w środowisku pracy. Bardzo proszę o wyjaśnienie tego problemu.

Hubert Nosal

Przedstawiony przez Pana problem ma trzy aspekty:
1. Odpowiadając bezpośrednio na pytanie, czy oświetlenie elektryczne jest czynnikiem szkodliwym dla zdrowia i czy w związku z tym pomiarów jego natężenia mogą dokonywać tylko laboratoria upoważnione przez wojewódzkiego inspektora sanitarnego, należy jednoznacznie stwierdzić - nie, nie jest. Czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, o których mowa w art. 227 i 228 kodeksu pracy wymienione są taksatywnie w załącznikach do wydanego na podstawie art. 228 § 3 kp. rozporządzenia MPiPS z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 79, poz. 513) i nie ma wśród nich czegoś takiego, jak natężenie oświetlenia elektrycznego. Istnieje co prawda Polska Norma PN-80/Z-08052 "Ochrona pracy. Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy. Klasyfikacja", wymieniająca, jako jeden z czynników, oświetlenie (natężenie, luminacja, olśnienie, kontrast, tętnienie strumienia), ale po pierwsze, norma ta nie jest wprowadzona do obowiązkowego stosowania, a po drugie, norma wymienia wśród wielu występujących w procesie pracy fizycznych czynników szkodliwych i niebezpiecznych m.in. chropowatość wyrobów, ciśnienie, temperaturę powierzchni materiałów itp. Tu chyba nikt nie twierdzi, że takie pomiary mogą wykonywać tylko upoważnione laboratoria.
2. Nie jest zrozumiała podana przez Pana informacja, iż MIS ¹ tego (tj. pomiarów wykonywanych we własnym zakresie) nie honoruje i uważa, że powinniśmy posiadać stosowne zezwolenie WIS (jednocześnie nie podaje podstaw prawnych). Nie istnieje czynność prawna "nie honoruje i uważa". Jeśli inspektor sanitarny stwierdził naruszenie prawa, powinien wydać w tym przedmiocie decyzję, oczywiście wraz z uzasadnieniem i podstawą prawną. Jeśli taką wydał, stronie przysługuje przewidziana przepisami KPA droga odwoławcza (odwołanie do organu II instancji, zaskarżenie do NSA), jesli nie wydał - nie ma sprawy.
3. Prawdę mówiąc, nie znam podstawy prawnej, z której bezpośrednio w ogóle wynikałby obowiązek dokonywania pomiarów natężenia oświetlenia. Przedmiotem Polskiej Normy PN-84/E-02033 "Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym" są - zgodnie z pkt. 1.1. - wymagania i badania dotyczące elektrycznego oświetlenia wnętrz budynków. Odnośnie do wymagań, norma określa w pkt 2. wartości liczbowe parametrów oświetlenia; odnośnie do badań - pkt 3.1. stanowi: Badania należy przeprowadzać przy odbiorze nowych lub zmodernizowanych urządzeń oświetleniowych, okresowo co 5 lat oraz w przypadkach uzasadnionych wątpliwości, czy wymagania niniejszej normy są spełnione. Zaleca się przeprowadzanie badań okresowych co 2 lata. Za wykonanie badań odpowiada użytkownik pomieszczeń. Sęk w tym, że wymieniona Polska Norma nie jest - w aktualnym stanie prawnym - wprowadzona do obowiązkowego stosowania w trybie przewidzianym przepisami art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (Dz.U. nr 55, poz. 251, ze zm.), tj. w drodze rozporządzenia wydanego przez właściwego ministra. Z drugiej strony, § 10 ust. 1. rozporządzenia MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (Dz.U. nr 129, poz. 844) stanowi, że wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie Normy, a § 26 ust. 2 tegoż rozporządzenia, że niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami. Wynika stąd, że stosowanie wyżej powołanej Polskiej Normy jest jednak obowiązkowe, ale tylko w zakresie dotyczących wymagań oświetlenia (parametrów), ale już nie badań (bo norma te dwa zagadnienia wyraźnie rozgranicza). Oczywiście w celu oceny parametrów oświetlenia trzeba wykonać pomiary, ale - z formalnego punktu widzenia - pracodawca takiego obowiązku nie ma.

A.S.

¹ Domyślam się, że skrót ten oznacza Miejskiego Inspektora Sanitarnego. Ustawa o Inspekcji Sanitarnej nie przewiduje takiego stanowiska, ale w Szczecinie widocznie jest.

Dodaj swój komentarz

lc: sprwa jest prosta bo jak nie wiadomo o co chodzi to chodzi o pieniądze (kto je weźmie za pomiary). też się z tym spotkałem. (2003-03-29)

Adept: Czy urzędnik wydający decyzje musi jeszcze się znać na takich niuansach ?? Szkodliwe - nieszkodliwe, szkodliwe ( do trzech razy sztuka ) (2003-03-30)

K.L.: A tyle na tej stronie było wypowiedzi na ten temat. A taktyka sanepidów w całej polsce nadal się nie zmienia.Sanepidy mają monopol na pomiary i tylko nieliczne jednostki otrzymują przyzwolenie na wykonywanie pomiarów.A zdarza się tak,że gdy brak jest podstaw do wydania decyzji wymusza się pomiary zastraszając konsekwencjami.Nie każdy pracadawca się sprzeciwi i o to przecież chodzi. (2003-03-31)

Dodaj swój komentarz