[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Moje uwagi do artykułu "Oznakowanie i transport wyrobów i odpadów zawierających azbest"

Autorka, która jest prawnikiem, podjęła próbę przybliżenia czytelnikom ATESTU informacji o groźnym dla człowieka minerale, jakim jest azbest. Przytoczyła szereg aktów prawnych, mających zapewnić pracownikom i użytkownikom bezpieczeństwo w kontakcie z azbestem w różnej postaci.

Należy jednak stwierdzić, że zarówno w aktach prawnych, jak i w informacjach w prasie codziennej opisywane zagrożenia stwarzane przez azbest są demonizowane. Tymczasem, nie lekceważąc zagrożenia, należy podkreślić, że głównym i jedynym zagrożeniem stwarzanym przez azbest jest wyłącznie jego aktywność kancerogenna (rakotwórcza). Kształt włóknisty azbestu można uznać za czynnik rakotwórczy pod warunkiem, że włókno jest na tyle trwałe, że może istnieć w środowisku biologicznym przez długi okres. Na przykład chryzotyl ulega częściowemu rozpuszczeniu w płynach fizjologicznych, w odróżnieniu od krokydolitu, który prawie nie ulega zmianom w środowiskach biologicznych, a więc staje się groźniejszy.

Jaki jest mechanizm działania kancerogennego azbestu? Wnika on do organizmu człowieka wyłącznie drogami oddechowymi, osadzając się w płucach. Uczeni amerykańscy oceniają, że zmiany w płucach w postaci poważnych ognisk fibrozy występują po 4 do 7 lat stałego intensywnego narażenia. Po tym okresie mogą wystąpić w płucach trwałe zmiany nowotworowe. Względnie dużą częstotliwość występowania międzybłoniaków u pracowników narażonych na krokidolit można by więc tłumaczyć większą trwałością jego włókien w drogach oddechowych. Należy w tym miejscu podkreślić, że włókna azbestu osadzone w płucach nigdy, ani same, ani w sposób medycznie wymuszony ich nie opuszczają.

W Polsce za rakotwórcze dla ludzi uważa się wszystkie gatunki azbestu (aktynolit, amosyt, antofilit, chryzotyl, krokidolit, tremolit). W ustawie z 19 czerwca 1997 r., (tj.: DzU z 2004 r., nr 3, poz. 20) o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest są określone zasady mające w założeniu szybkie dążenie do wyeliminowania w Polsce produkcji, stosowania i obrotu wyrobami zawierającymi azbest. Takie podejście, chociaż ambitne, jest sprzeczne z decyzją rządu, określającą czas zakończenia usuwania pokryć eternitowych (beton + azbest) dopiero na rok 2037.

W tej antagonistycznej sytuacji zaostrzanie przepisów dotyczących wytwarzania, używania i usuwania wyrobów zawierających azbest, staje się dalece przesadzone. Często opiera się ono na słabej wiedzy o mechanizmach narażenia na chorobę nowotworową. Wystarczy zapytać onkologów o statystyki zachorowań na nowotwory płuc, których źródłem byłby azbest. (...)

Teraz kilka uwag na temat transportu wyrobów i odpadów azbestowych, o których autorka pisze w odrębnej części "Transport" pierwszego przywołanego w tytule artykułu.

Już na wstępie autorka pisze wprawdzie, że transport wyrobów i odpadów azbestowych regulują odpowiednie przepisy, ale niecytowane. Dalej stwierdza, że dla wspomnianych pewnych wyrobów i odpadów azbestowych przepisy te nie ustalają szczególnych warunków przewozowych, co jest oczywiście błędem. Przepisy te to Umowa Europejska ADR, w której załączniku A określa się, że azbesty: niebieski (krokidolit) i brązowy (amozyt, mizoryt) lub zawierające je wyroby powinny być przewożone pod numerem UN 2212, po opakowaniu ich w certyfikowane opakowania, wybrane spośród wymienionych w instrukcjach pakowania P002 lub IBC008.

Natomiast pod UN 2590 są przewożone odmiany mineralne azbestu białego: chryzotyl, aktynolit, antofilit i tremolit. Do ich przewozu powinny być stosowane te same instrukcje pakowania P002 lub IBC008. Jednakże do azbestów białych, poza przepisem szczególnym 168, ma także zastosowanie inny przepis szczególny 542.

Pod wymienioną pozycją UN 2212 zamieszczono przepis szczególny 168. Oto jego tekst, który warto było w artykule przytoczyć:

"168. Azbest, który jest zanurzony lub unieruchomiony w lepiszczu naturalnym lub sztucznym (takim jak cement, tworzywo sztuczne, asfalt, żywice lub ruda mineralna) w taki sposób, że nie jest możliwe uwolnienie podczas przewozu niebezpiecznych ilości włókien azbestu łatwych do wchłaniania drogą oddechową, nie podlega przepisom ADR. Wyroby zawierające azbest, które nie spełniają powyższego warunku, nie podlegają przepisom ADR, jeżeli są zapakowane w taki sposób, że nie jest możliwe uwolnienie podczas przewozu niebezpiecznych ilości włókien azbestu łatwych do wchłaniania drogą oddechową".

Autorka pisze, że transportowane wyroby azbestowe w opakowaniach powinny być oznakowane zgodnie z cytowanym rozporządzeniem Ministra Gospodarki. Jest to oczywiście półprawda, ponieważ podstawowym oznakowaniem jest nalepka ostrzegawcza nr 9 ADR, a wspomniane wcześniej oznakowanie ma charakter dodatkowy, uboczny.

Autorka przywołuje ustawę o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych z 2011 r. Tymczasem ustawa ta ma tytuł "o przewozie towarów niebezpiecznych", ponieważ reguluje ona przewozy transportami drogowym, kolejowym i wodnym śródlądowym.

Dalszy ciąg omawiania powyższej ustawy w tym samym akapicie budzi wątpliwości, ponieważ odnosi się on do awarii i katastrof z udziałem towarów niebezpiecznych, stwarzających zagrożenie masowe o skutkach natychmiastowych. Tymczasem w żadnym z przewozów z azbestem takie skutki nie mogą wystąpić. Również akapit o doradcy ds. bezpieczeństwa budzi wątpliwości z powodu znacznego ograniczenia w omówieniu jego ważnej, ale słabo wykorzystywanej pozycji w firmach. Tymczasem dalej następuje duży fragment o szkoleniu kierowców ADR. Trzeba dodać, że wprawdzie szkolenia te pozostawiają wiele do życzenia, ale w przypadku przewozów azbestu nie odgrywa to większej roli. Przyczyną jest na szczęście brak jakichkolwiek awarii podczas przewozów azbestu.

Bolesław Hancyk

Dodaj swój komentarz

Józef: Fakt. Wiedza jest podstawa efektywnego działania i właściwych wniosków. Jest szereg takich artykułów - opinii ( ? ) wprowadzajacych czytelników w bład. Jednym z takich spektaktakularnych negatywnych opinni był przypadek prof Tołpy, w którego tabletkach znaleziono włókna azbestu. Profesor ogłosił upadłość, a kase zrobiono za oceanem. A zoładkowi takie włókna sa obojetne. Jezeli chce sie doradzać innym, to nie mozna wiedzy czerpać tylko z wyszukiwarek internetowych, bo i te mają sprzeczne i błedne wnioski. Przykład z wikipedii o zasilaniu wózków LPG - Wózki widłowe zasilane gazem płynnym cechują się: dużą mobilnością i elastycznością pracy - butle z gazem można dostarczyć w dowolne miejsce a ich wymiana jest szybka (2 min.), cichą pracą - w stosunku do innych silników spalinowych emisja hałasu niższa o około 2÷3 dB, niskim kosztem eksploatacji - w porównaniu z wózkami elektrycznymi nawet do 50%, bardzo niską toksycznością emitowanych spalin - możliwość pracy w zamkniętych pomieszczeniach magazynowych o dużych rygorach czystości, długotrwałą żywotnością silnika i zmniejszoną częstotliwością wymian oleju. (2013-06-13)

Dodaj swój komentarz