[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Cała trzynastka dla krwiodawcy

Jestem nauczycielem zatrudnionym na czas nieokreślony i jednocześnie honorowym dawcą krwi. W trakcie roku szkolnego regularnie raz w miesiącu, po telefonie z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, za zgodą mojej dyrekcji udaję się oddać krew. Po wizycie w centrum dostaję zwolnienie od pracy na jedną dobę. W minionym roku szkolnym z tego tytułu byłem nieobecny w pracy przez 8 dni roboczych. W momencie naliczania trzynastej pensji potrącono mi z ogólnego rozliczenia właśnie tych 8 dni, w których oddawałem krew. Czy jest to zgodne z prawem?

Uprawnienia osób będących krwiodawcami reguluje przede wszystkim ustawa z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (DzU nr 106, poz. 681 ze zm.). Według art. 9 tej ustawy honorowemu dawcy krwi przysługuje m.in. zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, oraz zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy.

Do pracowników będących krwiodawcami odnoszą się także przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.), które określa enumeratywnie przypadki, kiedy pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy. Między inymi przepis § 12 tego rozporządzenia stanowi, że pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi, a także na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację okresowych badań lekarskich, jeżeli badania takie nie mogą być przeprowadzone w czasie wolnym od pracy. Pracodawca nie może zatem odmówić udzielenia pracownikowi zwolnienia od pracy w wymienionych wyżej przypadkach. Zgodnie zaś z przepisem § 16 ust. 1 tego rozporządzenia za czas zwolnienia od pracy pracownik będący krwiodawcą zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 297 kodeksu pracy. Chodzi tu zatem o przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.). W myśl § 5 tego rozporządzenia, przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego. Zasady ustalania wynagrodzenia za czas urlopu określone zostały natomiast w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.). Należy nadmienić, że zgodnie z tym rozporządzeniem, przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu i ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop nie uwzględnia się m.in. dodatkowego wynagrodzenia rocznego (§ 6 pkt 8 rozporządzenia).

W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika będącego honorowym krwiodawcą w celu oddania krwi i wypłacić wynagrodzenie za dzień tego zwolnienia, przy czym dotyczy to wszystkich składników wynagrodzenia. Takim dodatkowym składnikiem wynagrodzenia przysługującego ze stosunku pracy jest również "trzynastka".

Jak należy sądzić, Czytelnik zatrudniony jest w szkole będącej jednostką budżetową. Zasady przyznawania i wypłacania "trzynastki" pracownikom zatrudnionym w takich jednostkach reguluje w sposób jednolity ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 ze zm.). Zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy, wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Ustawa ta wskazuje wyraźnie, jakie składniki wynagrodzenia i inne świadczenia pieniężne uwzględnia się przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Wymienia też wyczerpująco przypadki, kiedy pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie roczne nie przysługuje bądź przysługuje proporcjonalnie do przepracowanego w danym roku okresu. Wymieniona ustawa nie przewiduje natomiast żadnych przypadków zmniejszenia wysokości tego wynagrodzenia.

W świetle przedstawionych powyżej unormowań należy przyjąć, że skoro pracownikowi będącemu honorowym dawcą krwi przysługuje z mocy ustawy dzień wolny od pracy w dniu oddawania krwi z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, to odnosi się to również do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, a zatem bezpodstawne jest nieuwzględnienie takich dni przy obliczaniu dodatkowego wynagrodzenia rocznego. W przeciwnym razie dni te traktowane byłyby tu tylko jako usprawiedliwiona nieobecność w pracy.

F.M.

Dodaj swój komentarz

toso: U mnie niestety też za dni wynikające z oddania krwi jest pomniejszana trzynastka. Jest to tłumaczone tym, że jest zapis, w którym napisane jest, że trzynstka przysługuje tylko za faktycznie przepracowane dni. (2023-02-14)

Dodaj swój komentarz