[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Sporządzanie instrukcji dla maszyny

Pan D.G. pyta: W zakładzie, w którym pracuję, produkuje się pojedyncze maszyny do cięcia i rozcinania blach na indywidualne zamówienia. W procesie produkcji maszyny uczestniczę jako konstruktor produkcji (wyrysowuję elementy maszyny) i wraz z innymi konstruktorami uczestniczę w całym procesie. Czy mogę wykonać instrukcję bezpieczeństwa do takiej maszyny wraz z oceną ergonomii i czy będzie ona respektowana przez inspektorów pracy podczas kontroli?

W pytaniu Czytelnik nie sformułował dokładnie, czy chodzi o "instrukcję" towarzyszącą maszynie, sporządzaną przez producenta, czy też o "stanowiskową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy", dotyczącą obsługi maszyny, której obowiązek wydania należy do użytkownika maszyny (pracodawcy) - natomiast Czytelnik używa pojęcia "instrukcja bezpieczeństwa". Nie podaje też rodzaju napędu "maszyny do cięcia i rozcinania blach", przez co trudno określić czy przedmiotowe urządzenie musi spełniać wymagania dyrektywy maszynowej, czy też nie.

1. Nowa maszyna powinna spełniać wymagania dotyczące oceny zgodności, czy, inaczej mówiąc, wymagania zasadnicze określone w dyrektywie maszynowej i innych dyrektywach nowego podejścia, którym podlega. Dlatego też należy wyjaśnić, jaki sprzęt roboczy możemy określać pojęciem "maszyna", w tym "maszyna nowa".

Definicję maszyny, która jest bardzo rozbudowana i złożona, znajdziemy w dyrektywie maszynowej. W uproszczeniu można powiedzieć, że maszyna to zespół składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie. W maszynie źródłem mocy nie mogą być mięśnie ludzkie lub zwierzęce, wyjątkiem jest zespół przeznaczony do podnoszenia. Przykładem wyrobu niebędącego maszyną - w myśl dyrektywy maszynowej - jest urządzenie do cięcia blach z napędem ręcznym lub nożnym. Należy zauważyć, że rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy, podaje odmienną, niemającą tu zastosowania definicję maszyny, którą należy interpretować jako szeroko pojęty sprzęt roboczy.

Pojęcie "maszyna nowa" jest ściśle związane z datą wprowadzania po raz pierwszy do obrotu lub oddania do użytku wyrobu na terenie Wspólnoty Europejskiej. W przypadku Polski jest to 1 maja 2004 roku - data przystąpienia RP do UE. Dyrektywa maszynowa dotyczy wszystkich maszyn wyprodukowanych w krajach unijnych po 1 maja 2004 r., niezależnie od wielkości produkcji, czyli zarówno wyprodukowanych seryjnie, jak też jednostkowo, w tym również wytworzonych na własny użytek. Dotyczy też wszystkich maszyn, w tym używanych, importowanych po tej dacie spoza granic UE. Maszyny po raz pierwszy wprowadzone do obrotu lub oddane do użytku do 28 grudnia 2009 r. powinny spełniać wymagania określone w dyrektywie 98/37/WE (rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa - DzU nr 259, poz. 2170), natomiast wyprodukowane po tej dacie - wymagania dyrektywy 2006/42/WE (rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn - DzU nr 199, poz. 1228).

W kontekście nowego podejścia producent ma obowiązek zapewnić, że wyrób, który ma zostać wprowadzony na rynek Wspólnoty, został zaprojektowany i wyprodukowany zgodnie z postanowieniami odpowiednich dyrektyw nowego podejścia. Dyrektywa maszynowa obliguje producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela (osobę upoważnioną do działania w jego imieniu) do opracowania dokumentacji technicznej maszyny. Dokumentacja techniczna powinna wykazać, że maszyna spełnia wymagania zasadnicze, wynikające z dyrektywy maszynowej (do 28 grudnia 2009 - dyrektywy 98/37/WE, od 29 grudnia 2009 - dyrektywy 2006/42/WE). Powinna ona obejmować projektowanie, wytwarzanie i działanie maszyny w zakresie koniecznym do tej oceny. W stosunku do maszyn wprowadzanych do obrotu od 29 grudnia 2009 r. zastosowanie ma rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (DzU nr 199, poz.1228), w którym - w załączniku nr 2 pkt 1 - podano zawartość dokumentacji technicznej.

Jednym z obligatoryjnych składników dokumentacji technicznej jest kopia instrukcji maszyny wraz z kopią deklaracji zgodności WE. Instrukcja i deklaracja zgodności powinny być dołączone do każdego egzemplarza maszyny. Zawartość instrukcji określono w § 59 ww. rozporządzenia. Również w drugiej części artykułu "DTR- ka czy instrukcja?" (ATEST 11/2010) podano jakie informacje powinny być określone w dokumentacji technicznej maszyny i w instrukcji maszyny.

Biorąc powyższe pod uwagę, Czytelnik, jako konstruktor nowej maszyny, powinien bezwzględnie uczestniczyć w procesie tworzenia dokumentacji technicznej, w tym instrukcji maszyny.

2. Jeżeli wyrób, o którym pisze Czytelnik, jest wyłączony z zakresu dyrektywy maszynowej (nie jest maszyną) i innych dyrektyw nowego podejścia (np. dyrektywy niskonapięciowej, dźwigowej, ciśnieniowej), to nie musi spełniać wymagań zasadniczych. Wprowadzony do obrotu nowy sprzęt, taki, jak np. narzędzia ręczne, drabiny, rusztowania, powinien spełniać wymagania określone w innych aktach prawnych Wspólnoty Europejskiej niż dyrektywy nowego podejścia. Chodzi o dyrektywę "narzędziową" 2009/104/WE, poprzednio 89/655/EWG (wprowadzoną przez rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy - DzU nr 191, poz. 1596, zm. w: DzU z 2003 r., nr 178, poz. 1745) i dyrektywę ogólnego bezpieczeństwa produktów 2001/95/WE (wprowadzoną przez ustawę z 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów - DzU nr 229, poz. 2275 ze zm.). Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów w art. 10 ust. 2 nakłada na producenta, wprowadzającego produkt na rynek polski, obowiązek dostarczenia konsumentom informacji (w języku polskim) umożliwiających ocenę zagrożeń związanych z produktem w czasie zwykłego lub możliwego do przewidzenia okresu jego użytkowania i dotyczących możliwości przeciwdziałania tym zagrożeniom.

3. Wymienione powyżej obowiązki należą do producentów. Inne z kolei obowiązki ciążą na pracodawcy - użytkowniku maszyny lub innego urządzenia technicznego. To pracodawca (o czym również jest mowa w drugiej części artykułu "DTR ka czy instrukcja?") powinien wydać i udostępnić pracownikom szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczącą obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, zwaną popularnie stanowiskową instrukcją bhp (art. 237⁴ § k.p., § 41 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, § 30 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy).

Stanowiskowa instrukcja bhp powinna być napisana językiem zrozumiałym dla operatora i być sporządzona z uwzględnieniem informacji zawartych odpowiednio w instrukcji maszyny lub innym dokumencie dołączonym do sprzętu roboczego, niebędącego maszyną. Powinna ona również być zaopiniowana przez pracownika służby bhp lub osobę realizującą zadania tej służby (§ 2 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bhp - DzU nr 109, poz. 704 ze zm.).

WŁ

Dodaj swój komentarz

Maciej Ś.: No to autor "WŁ" nieco namieszał, pisząc (m.in.) "...dyrektywa(2011-06-12)

ZXC: PIP i ROP - do LIKWIDACJI(2011-06-13)

LALA: Zarówno w art. 237 Kodeksu pracy i w par.41(2011-06-24)

Maciej Ś.: Ty, "LALA", chyba bucik ci się roz******la. Poczytaj sobiu(2011-06-24)

Maciej Ś.: "Ruchome" stanowiska pracy... O la la... Trzeba mieć łeb(2011-06-25)

Maciej Ś.: Wiążące (wyłącznie) dla obywatela państwa członkowskiego UE są unijne(2011-06-25)

pażdzioch: ;););: Pytanie do "lali" czy napisy umieszczone na maszynie(2011-06-25)

LALA: Myślałam,że szanowny Pan Maciej Ś.wie co to są stanowiska(2011-06-28)

Maciej Ś.: Skrzynka narzędziowa (środki pracy) pucybuta (czyścibuta) jest (wraz z(2011-06-28)

Maciej Ś.: Stanowisko pracy, to przestrzeń pracy + coś tam, coś(2011-06-28)

Maciej Ś.: PS. Można wymienić jeszcze i inne "RUCHOME" stanowiska pracy, np. listonosz, akwizytor, handlarz obnośny itp. Ich "przestrzeń pracy +..." przemieszcza się wraz z nimi. Ale "stanowisko pracy..." np. kominiarza nie ulega przemieszczaniu - to pracownik się przemieszcza "z przestrzeni do...przestrzeni", która to "przestrzeń..." w istocie jest stabilna, stacjonarna. - - - Czy tego nie uczą "ZAGRANICĄ" i w kraju? (2011-06-29)

LALA: Macieju Ś. takich głupot jak piszesz nie uczą w kraju a tym bardziej zagranicą. (2011-06-29)

LALA: Do Macieja Ś.Zgodnie z par.2 pkt 8) rozp.Min.Pracy I Polityki Socjalnej z 26.09.1997r. ws. ogólnych przepisów BHP (Dz.U. z 2003r. Nr169, poz 1650 ze zm.) Cytat: Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: "stanowisku pracy'- rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespól pracowników wykonuje pracę;Koniec cytatu. Ale Pan tego nie rozumiesz, mimo,że posiadasz Pan podobno jakieś wyższe wykształcenie. (2011-06-29)

LALA: Macieju Ś. szukasz dziury w całym, jeżeli nie masz nic konkretnego do powiedzenia. to jest już twój stały punkt w ocenie innych, nie biorąc przy tym możliwość popełnienia błędu maszynowego, co mnie osobiście nie drażni na tym czy innym forum, chyba że jest się wybitnym "polonistą i/lub poliglotą", za jakiego uchodzi sam mistrz Maciej Ś. Bez przesady Panie Macieju, bez przesady, nie należy robić z tego problemu, bo to ani artykuł prasowy, ani też inne wypracowanie,żeby się wstydzić swoich błędów w pisowni.Należy wstydzić się, np. za głupie docinki w twoim wydaniu. (2011-06-29)

Maciej Ś.: "obserwator" - głuchy i niewidomy, najpewniej... (2011-06-29)

Maciej Ś.: "LALA", potrafisz robić wrażenie............., ale nie na mnie. (2011-06-29)

pażdzioch: LALA, taka "wykształcona", "inteligentna" a nie odpowiada na proste, konkretne pytanie!??? Pewnie jej się mój "podpis" nie podoba więc "olewa"! Nie zaskakuje mnie to! A może chowa głowę w piasek?? (2011-07-01)

Maciej Ś.: "LALA", najpewniej składa się tylko z części środkowej lali. Zatem chowanie głowy (której nie ma) w piasek nie wchodzi w rachubę. (2011-07-01)

posiadacz gilotyny: Witam, gilotyna ręczna do blachy - z rękojeścią i nożem, może być przykręcana do podłoża choć nei musi. 1. Maszyna czy nie maszyna ? 2. Producent zagraniczny prócz instrukcji w j. poslkim nic innego nie daje. 3. Czy powinien moi drodzy? np. 2009/104/WE lub 2001/95/WE 4. Gdy wspomniałem o CE to powiedział, że absolutnie gdyżta maszyna ma napęd mięśni ludzkich - nie wydaje się CE. poradzicie ? (2012-04-05)

Maciej Ś.: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn - (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) - § 3. (definicja maszyny) Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają: 1) maszyna: a) zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie, - - - e) zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączonych w całość, PRZEZNACZONY DO PODNOSZENIA ŁADUNKÓW, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich. - - - - - Zatem gilotyna ręczna, w myśl tej definicji, MASZYNĄ NIE JEST. Można ją potraktować jako narzędzie ręczne.- - - - Znak „CE” = Conformité Européenne = czyli zgodność europejska jest stosowany dla potwierdzenia spełnionych wymagań (wynikających z implementacji dyrektyw unijnych do prawa krajowego), ale......... przecież siekiera, łopata, nożyce itp., jako narzędzia, nie muszą mieć potwierdzenia „zgodności europejskiej” – bez przesady. (2012-04-05)

xxx: zlecę napisanie dtr oraz instrukcji obsługi dla nieskomplikowanej maszyny. Proszę o kontakt namaila beataolimp@interia.pl (2016-03-03)

Dodaj swój komentarz