2021-01-18
Narażenie zawodowe na SARS-CoV-2 – uregulowane
Po zmianie w grudniu 2020 r. rozporządzenia w sprawie czynników biologicznych w środowisku pracy [1] nie ma już wątpliwości, że ocena ryzyka zawodowego związanego z koronawirusem SAR-CoV-2, wywołującym COVID-19, prowadzona przecież w celu wyboru środków zapobiegawczych, ma uzasadnienie tylko w jednostkach ochrony zdrowia oraz w laboratoriach prowadzących badania nad tym wirusem.
W „Wykazie prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych” pozycja „Praca w jednostkach ochrony zdrowia” (lp. 4) uległa doprecyzowaniu przez dodanie wyrazów: „w tym w pomieszczeniach izolacyjnych i zakładach, gdzie są wykonywane badania pośmiertne”.
Inna pozycja tego wykazu (lp. 8.): „Praca w innych okolicznościach niż wymienione w lp. 1-7, podczas której jest potwierdzone narażenie na działanie czynników biologicznych” budziła wątpliwości pod kątem interpretacji „potwierdzone narażenie”, co kojarzy się z koniecznością wykonania badań środowiska pracy, które są kosztowne dla pracodawcy, a nie są konieczne. Obecnie ta pozycja przyjęła następujące brzmienie:
„8. Praca inna od wymienionej w lp. 1–7, w przypadku której wynik oceny ryzyka, przeprowadzonej zgodnie z § 5 i § 6 rozporządzenia, wskazuje, że czynniki biologiczne mogą być obecne w środowisku pracy”.
Zgodnie z tymi paragrafami, ocena ryzyka związanego z czynnikiem biologicznym szkodliwym dla zdrowia, prowadzona w celu wyboru środków zapobiegawczych, wymaga m.in.:
– określenia „rodzaju, stopnia oraz czasu trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego”,
– uwzględnienia „informacji na temat potencjalnego występowania szkodliwego czynnika biologicznego u pacjenta lub zwierzęcia oraz w materiale i próbkach od nich pobranych”,
– uwzględnienia „zagrożenia ze strony szkodliwego czynnika biologicznego, o którym wiadomo, że jest obecny lub którego obecność jest podejrzewana u pacjenta lub u zwierzęcia oraz w materiałach i próbkach od nich pobranych”.
W biurze, urzędzie, na budowie nie występują podstawy do takich ustaleń – a tym samym do oceny ryzyka związanego z czynnikami przenoszącymi choroby zakaźne powszechnie występujące. I dotyczy to zarówno wirusów grypy, jak i SARS-CoV-2.
Wirus SARS-CoV-2 – a właściwie „koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2” – został zaklasyfikowany do grupy 3 zagrożenia biologicznego. Klasyfikację tę opatrzono następującą uwagą:
Diagnostyczne prace laboratoryjne niepowodujące namnażania wirusa SARS-CoV-2 powinny być prowadzone w obiektach stosujących procedury równoważne przynajmniej poziomowi hermetyczności 2. Prace obejmujące namnażanie SARS-CoV-2 powinny być przeprowadzane w laboratorium o poziomie hermetyczności 3 z ciśnieniem powietrza utrzymywanym na poziomie niższym od ciśnienia atmosferycznego. Wykaz „prac niepowodujących namnażania wirusa SARS-CoV-2” jest publikowany w formie zaleceń przez WHO.
Poszukiwanie tego (przywołanego przez autorów nowelizacji rozporządzenia) wykazu w internecie nic nie dało, a jest to przecież informacja bardzo ważna dla wielu pracodawców. Trzeba było sięgnąć do dyrektywy 2020/739/WE, której autorzy byli bardziej uprzejmi niż nasz Minister Zdrowia i podali tytuł zaleceń WHO – angielski: „Laboratory biosafety guidance related to coronavirus disease (COVID-19)”, polski: „Wytyczne dotyczące bezpieczeństwa biologicznego w laboratoriach w związku z chorobą koronawirusową (COVID-19)” – oraz link do dokumentu (dostępnego tylko w j. angielskim). Link do ostatniej wersji tych wytycznych: https://tiny.pl/r5vff
Niestety, w wytycznych WHO nie znaleźliśmy żadnego „wykazu”, a jedynie dwa przykłady: „prace diagnostyczne niezwiązane z namnażaniem wirusa (na przykład sekwencjonowanie czy amplifikacja kwasów nukleinowych [NAAT])”.
Interesująca jest sprawa szczepionki na COVID-19. Wirus SARS-CoV-2 nie został opatrzony uwagą V: „dostępna i zarejestrowana w Unii Europejskiej skuteczna szczepionka”. To oznacza, że na razie prace narażające na wirusa SARS-CoV-2 mogą prowadzić osoby niezaszczepione.
Na koniec kilka uwag pod adresem autorów rozporządzenia pierwotnego i zmieniającego, którzy chyba nigdy nie przeczytali w całości tego, co napisali:
– W rozporządzeniu zmieniającym z 2020 r. [1] jest mowa o „poziomach hermetyczności”, natomiast w pierwotnym rozporządzeniu z 2005 r. (zmienionym w 2008 r.) – o „stopniach hermetyczności”.
– „Zalecenia WHO” (jak napisano w rozporządzeniu) w dyrektywie 2000/739/WE mają tytuł „Wytyczne dotyczące bezpieczeństwa biologicznego w laboratoriach…”.
Niestety, niespójne i zagmatwane rozporządzenie z 2005 r., w którym nawet definicja czynnika biologicznego jest niewłaściwa (mimo poprawek w 2008 r.), po ostatniej zmianie nabrało jeszcze gorszej formy. A wystarczyło dobrze przetłumaczyć dyrektywę… I jeszcze apel do autorów rozporządzeń – jeśli odwołują się np. do zaleceń WHO, to powinni udostępnić ich tekst w języku polskim, albo przynajmniej dać właściwy tytuł w języku angielskim, by można je było znaleźć w internecie.
[1] Rozp. MZ z dnia 11 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (DzU z 2020 r., poz. 2234).
O zmianie rozporządzenia w sprawie czynników biologicznych w środowisku pracy piszemy również w styczniowym numerze.
Zaprenumeruj ATEST: https://www.atest.com.pl/strony,pre
|
