[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Bezpieczne zabawki

Przed dopuszczeniem do obrotu różnych wyrobów, ich producent musi posiadać certyfikat zgodności, że określony wyrób spełnia zasadnicze wymagania bezpieczeństwa, który wystawia notyfikowana jednostka certyfikująca na podstawie przeprowadzonego badania danego typu wyrobu. Problematykę nadawania certyfikatów producentom zabawek reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z 18 września 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków dotyczących bezpieczeństwa zabawek (Dz.U. nr 120, poz. 1278).

Przepisy omawianego aktu stosuje się do dowolnego produktu lub materiału zaprojektowanego lub przeznaczonego do zabawy przez dzieci do lat czternastu. Przepisów tych nie stosuje się do zabawek wymienionych w załączniku nr 1 - są to m.in.:
a) dekoracje choinkowe i świąteczne, sprzęt do zbiorowego używania na placach gier i zabaw oraz sprzęt sportowy przeznaczony do pływania i nurkowania w głębokiej wodzie;
b) zabawki komercyjne instalowane w miejscach publicznych (domy handlowe, dworce itp.), w tym automaty do gier; broń pneumatyczna, sztuczne ognie włącznie ze spłonkami, z wyjątkiem kapiszonów przeznaczonych specjalnie do stosowania w zabawkach;
c) proce i katapulty, zestawy strzałek z metalowymi zakończeniami; produkty zawierające elementy grzejne przeznaczone do używania pod nadzorem osób dorosłych do celów edukacyjnych; pojazdy z silnikami spalinowymi i zabawki z silnikami parowymi;
d) rowery przeznaczone do uprawiania sportu lub poruszania się po drogach publicznych; zabawki video podłączone do urządzeń zasilanych prądem elektrycznym o napięciu przekraczającym 24 V; smoczki.

Producent projektując, a następnie wytwarzając zabawkę, niezależnie od spełnienia ogólnych wymagań bezpieczeństwa określonych w odrębnych przepisach (bhp), powinien uwzględniać również wiek i rozwój dziecka, dla którego jest ona przeznaczona, oraz typowe i możliwe do przewidzenia zachowanie się dzieci w tym wieku. Przy ocenie zagrożenia związanego z używaniem zabawki, producent powinien uwzględniać umiejętności dziecka, w szczególności w odniesieniu do zabawek, które z racji swojej funkcji, rozmiarów i właściwości są przeznaczone dla dzieci do lat trzech. Jeżeli używanie zabawki wiąże się z określonym zagrożeniem dla konsumentów lub osób trzecich, którego nie można uniknąć ze względu na cechy lub sposób działania zabawki, zagrożenie powinno być możliwie minimalne, a producent musi o tym konkretnym zagrożeniu poinformować konsumentów.

Produkcja bezpiecznych zabawek

Proces wytwarzania bezpiecznych zabawek polega na przestrzeganiu wymagań w zakresie: właściwości mechanicznych, fizycznych, chemicznych, elektrycznych, palności oraz radioaktywności.

I. Niektóre wymagania w zakresie właściwości mechanicznych i fizycznych:
1. Zabawki, ich części oraz umocowanie powinny posiadać odpowiednią wytrzymałość mechaniczną i odporność na obciążenia, aby podczas ich używania nie nastąpiło odkształcenie lub uszkodzenie, które mogłoby zagrozić życiu lub zdrowiu konsumenta.
2. Zabawki dla dzieci do lat trzech, ich części oraz elementy niezbędne do używania zabawki muszą posiadać wymiary uniemożliwiające ich połknięcie lub wprowadzenie do jakiegokolwiek otworu w ciele.
3. Zabawki, ich części i opakowanie, w którym dostarcza się je konsumentowi, nie mogą stwarzać zagrożenia uduszenia lub udławienia.
4. Zabawki przeznaczone do używania w płytkiej wodzie, umożliwiające unoszenie się lub utrzymanie dziecka na wodzie, muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa utraty możliwości unoszenia lub utrzymania dziecka na powierzchni wody, przy używaniu zabawki zgodnie z jej przeznaczeniem.
5. Zabawki, do których wnętrza dziecko może się dostać, muszą być przystosowane do łatwego wydostania się na zewnątrz.
6. Zabawki, przy których użyciu dziecko może się przemieszczać, muszą mieć odpowiedni i skuteczny dla zabawki określonego typu system hamowania, łatwy w użyciu i niepowodujący możliwości wypadnięcia dziecka ani uszkodzenia ciała dziecka lub osób trzecich.
7. Jeżeli zabawka służy do wystrzeliwania przedmiotów, ich masa, rodzaj i kształt oraz osiągana przez nie prędkość nie mogą stwarzać podczas używania zabawki zagrożenia uszkodzenia ciała dziecka lub osób trzecich.

II. Wymagania w zakresie palności:
1. Zabawki nie mogą stwarzać zagrożenia pożarowego.
2. W celu przeciwdziałania zagrożeniu pożarowemu zabawki muszą być wykonane z materiałów, które m.in.:

- mają zwiększoną odporność na zapalenie się w razie bezpośredniego zetknięcia zabawki z otwartym płomieniem lub innym źródłem ognia,

- w razie zapalenia zabawki sprawiają, że zabawka pali się wolno a ogień rozprzestrzenia się powoli,

- niezależnie od składu chemicznego są tak przetworzone, by opóźnić proces spalania,

- nie są łatwo palne.

W przypadku konieczności wykonania zabawki z materiałów łatwo palnych lub przy zastosowaniu innych niebezpiecznych substancji musi być ona wykonana w taki sposób, aby nie nastąpiło samoistne zapalenie się tych materiałów lub substancji. Zabawki nie mogą zawierać substancji, które grożą wybuchem w czasie używania zabawki, z wyjątkiem kapiszonów przeznaczonych do stosowania w zabawkach. Zabawki, a w szczególności zabawki chemiczne, nie mogą zawierać substancji ani preparatów, które mogą wybuchnąć:

- na skutek reakcji chemicznych lub podgrzania,

- w następstwie ich połączenia z substancjami chemicznymi,

- ze względu na zawarte w nich składniki lotne, które są palne w powietrzu i mogą z nim wytworzyć mieszaniny palne lub wybuchowe.

III. Wymagania w zakresie właściwości chemicznych:
1. Zabawki muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby podczas normalnego używania nie stwarzały zagrożenia dla organizmu dziecka w razie ich połknięcia, dostania się w inny sposób do otworu w ciele, bądź kontaktu ze skórą, śluzówką lub oczami.
2. Dawka dzienna metali ciężkich, które mogą przedostać się do organizmu dziecka w wyniku używania zabawki, nie może przekroczyć następujących wielkości:

IV. Wymagania w zakresie właściwości elektrycznych:
1. Zabawki elektryczne oraz ich części nie mogą być zasilane prądem elektrycznym o napięciu przekraczającym 24 V z zastrzeżeniem, że zabawka, do której uruchomienia jest konieczne zasilanie prądem elektrycznym o napięciu ponad 24 V, jej części, kable i inne przewody służące do podłączenia zasilania nie mogą być dostępne dla dziecka i powinny być zabezpieczone w taki sposób, by uniknąć niebezpieczeństwa porażenia.
2. Zabawki elektryczne muszą być zaprojektowane i skonstruowane w taki sposób, aby zagwarantować, że maksymalne temperatury osiągane przez wszystkie bezpośrednio dostępne powierzchnie nie mogą spowodować poparzenia dziecka przy dotknięciu tych powierzchni.

V. Wymagania w zakresie higieny ograniczają się do tego, że zabawki muszą być zaprojektowane i wykonane tak, aby spełniały wymagania w zakresie higieny i czystości w celu uniknięcia ryzyka infekcji, zachorowania i zatrucia.

VI. W zabawkach nie stosuje się materiałów o właściwościach promieniotwórczych i, jak przypuszcza autor, w przyszłości też nie będzie się ich stosować.

Informacje, instrukcje i ostrzeżenia

Producent powinien dołączyć do zabawki informację o jej przeznaczeniu. Informacja ta może być umieszczona na zabawce, etykiecie, ulotce lub na opakowaniu. Informacja jest przeznaczona dla osób nabywających określone zabawki i dlatego powinna przede wszystkim określać wiek dzieci, dla których jest przeznaczona, następnie szczegóły dotyczące jej użytkowania i przechowywania. Wybrane szczegóły z tego zakresu podajemy poniżej:
1. Jeżeli zabawka ze względu na bezpieczeństwo dzieci do lat trzech nie jest dla nich wskazana, producent powinien umieścić na zabawce lub na jej opakowaniu, albo na etykiecie, czy na dołączonej do zabawki ulotce wyraźne i widoczne ostrzeżenie o treści "Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy" lub "Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat" (zamiast tego ostrzeżenia możliwe jest alternatywne ostrzeżenie w formie znaku graficznego określonego w PN - rys. obok tytułu). Równocześnie z ostrzeżeniem zamieszcza się krótką informację o szczególnych ryzykach związanych z takim ograniczeniem.
2. Producent jest zobowiązany dołączyć instrukcję użycia do: zjeżdżalni, huśtawek, trapezów, pierścieni, kół i innych podobnych zabawek, w szczególności przeznaczonych do zawieszania. Instrukcja musi wskazywać prawidłowy sposób montażu zabawki oraz oznaczać (np. na rysunku) jej części, które mogą stwarzać zagrożenie w razie wadliwego montażu. Instrukcja musi również zalecać prowadzenie okresowych kontroli i konserwacji podstawowych części zabawki i ostrzegać o możliwych następstwach niewykonania tych zaleceń. Producent zabawki, która stanowi miniaturę lub model urządzenia, bądź sprzętu przeznaczonego dla dorosłych, musi na opakowaniu umieścić ostrzeżenie, że może być używana wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej. Producent musi także dołączyć instrukcję użycia zabawki oraz zamieścić w niej ostrzeżenie o potrzebie zachowania środków ostrożności, a także poinformować o konieczności przechowywania zabawki w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.
3. Producent zabawki, której niezbędnym składnikiem są substancje lub materiały stwarzające niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia, musi do zabawki dołączyć instrukcję używania zawierającą ostrzeżenie o tym niebezpieczeństwie oraz informację dotyczącą środków ostrożności niezbędnych do uniknięcia niebezpieczeństwa. Ponadto musi także dołączyć do zabawki informację na temat pierwszej pomocy w razie wypadku spowodowanego użyciem zabawki oraz informację o konieczności przechowywania zabawki w miejscu niedostępnym dla dzieci.
4. Producent łyżew, łyżworolek, wrotek i deskorolek, rowerów dziecinnych i innych podobnych wyrobów powinien dołączyć do zabawki instrukcję używania przypominającą o konieczności zachowania ostrożności oraz podkreślającą, że używanie zabawki wymaga specjalnych umiejętności. Producent musi także zalecić stosowanie odpowiedniego sprzętu ochronnego.
5. Producent zabawki przeznaczonej do używania w płytkiej wodzie oraz pod nadzorem osoby dorosłej musi dołączyć do zabawki ostrzeżenie, że może ona być używana jedynie na głębokości bezpiecznej dla dziecka oraz pod nadzorem osoby dorosłej.
6. Opakowania zabawek przeznaczonych dla dzieci, które nie ukończyły trzech lat, nie mogą posiadać elementów niebezpiecznych dla dziecka, w szczególności dających się odłączyć elementów metalowych.

Ważniejsze wnioski

- Omówione rozporządzenie może być wykorzystane nie tylko przez producentów i użytkowników zabawek, lecz także przez żłobki, przedszkola, zerówki, i szkoły podstawowe oraz przez innych zainteresowanych, a zwłaszcza instytuty matki i dziecka, fundacje opiekujące się małymi dziećmi, rodziców i wychowawców.

- Tematyka, treść i ustalenia rozporządzenia to, moim zdaniem, bardzo dobry przykład zastosowania wyników prognozowania zagrożeń, szkodliwości i uciążliwości oraz ich eliminacji lub zapobiegania im.

- Z rozporządzenia powinni korzystać autorzy nowych aktów prawnych wykonawczych do Kodeksu pracy.

dr Antoni Gilewicz

Dodaj swój komentarz

Fala: Ale zabawne rozporzadzenie.. Zabaweczki " na prąd do 24 V " dla dzieci do lat 3, a dla dorosłego może być według PN 9 V. Wyglada na to że rośnie nam odporne na wszelkie bodźce młode pokolenie.. (2002-08-20)

zulugulu: zabawki sia superr (2002-09-10)

basia: Interesujący i godny polecenia artykuł. Czytałam o bezpiecznych zabawkach ostatnio też ciekawy artykuł na http://fair-trade.netbird.pl/a/10758,1 i muszę przyznać, że dowiedziałam się przy okazji wielu ciekawych rzeczy, które przyznam mnie zaskoczyły. Może ktoś podrzuci mi jeszcze jakieś informacje. (2009-06-23)

bossmir: Jakie rodzaje certyfikatów musi posiadać dystrybutor(importer czy producent) danej zabawki? Rozumiem, że zależy to od rodzaju zabawki. Chciałbym się dowiedzieć o wszystkich możliwych certyfikatach jakie muszą spełniać zabawki. (2009-09-13)

Marta Czarnota: witam, chciałabym się zająć produkcją i sprzedażą drewnianych zabawek dla dzieci, w niewielkich seriach wg, własnych projektów, co powinnam zrobić aby to robić wg przepisów i ile by to kosztowało, proszę o jak najszerszy opis wyjaśniający, pozdrawiam Marta Czarnota (2012-01-05)

maja: Najszerszy opis zabawek przedstawi Maciej. Ś. (2012-01-05)

jarodar: cytuję: "...ich producent musi posiadać certyfikat zgodności, że określony wyrób spełnia zasadnicze wymagania bezpieczeństwa, który wystawia notyfikowana jednostka certyfikująca na podstawie przeprowadzonego badania danego typu wyrobu...." i to jest głupota i nieprawda, bo generalnie za produkcję odpowiedzialny jest producent (importer, dystrybutor) i NIE MUSI posiadać certyfikatu z notyfikowanego labo...sam wystawia DEKLARACJE ZGODNOŚCI z normami obowiązującymi dla danego typu produktu (znak CE) i w ten sposób jest w 100% odpowiedzialny za wszelkie roszczenia dotyczące niezgodności z tymi normami badania są drogie...tylko w szczególnych przypadkach są wymagane prawem (2012-02-23)

Dodaj swój komentarz