[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Umowa o pracę a warunki wynagradzania z układu zbiorowego pracy

Szanowna Redakcjo!

Chciałbym zapytać, czy pracodawca może zawrzeć umowę o pracę z pominięciem uzgodnień zawartych w porozumieniu zakładowego układu zbiorowego pracy (art. 353¹ Kodeksu cywilnego; strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania).

Zawarłem umowę o pracę 3 kwietnia 2017 r. i zgodnie z ust. 1, pkt. 4, lit. c tej umowy przysługiwały mi inne dodatki na zasadach określonych w zakładowym układzie zbiorowym pracy zawartym 10 listopada 1992 r. W 2016 r. nastąpiła zmiana układu zbiorowego pracy, wprowadzona protokołem dodatkowym nr 6 z 21 września 2016 r.

Jednakże w umowie o pracę z 3 kwietnia 2017 r. nie wpisano informacji o zmianie układu, dlatego domagam się od byłego pracodawcy wypłaty nagrody jubileuszowej z okazji 50-lecia pracy według treści obowiązującej przed 1 listopada 2016 r., czyli zgodnie z zarządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalenia okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania.

Były pracodawca twierdzi, że pomimo pominięcia w umowie z 3 kwietnia 2017 r. wzmianki o zmianie układu zbiorowego w 2016 r., to i tak ta zmiana mnie obowiązuje.

Pytałem się w tej sprawie kilku prawników, rozmowa kończyła się stwierdzeniem "ciekawy problem". Nikt nie potrafił dać konkretnej odpowiedzi.

Przez wiele lat, będąc pracownikiem w PEC, czytałem ATEST i wiele razy zawarte w nim informacje pomagały mi w rozwiązywaniu różnych problemów, dlatego będąc na emeryturze, postanowiłem napisać do waszej redakcji.

Z poszanowaniem

M.M.

Przywołane w nadesłanym zapytaniu zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (MP nr 44, poz. 358) nie znajduje zastosowania u pracodawców, którzy ustalili własne zasady dotyczące uregulowanej w nim materii w przepisach wewnątrzzakładowych, w szczególności w układzie zbiorowym pracy. Tezę tę potwierdza Sąd Najwyższy, który w wyroku z 22 kwietnia 1998 r., I PKN 62/98, Legalis nr 43373 uznał, że wspomniane zarządzenie nie ma zastosowania w zakresie, w jakim zakładowy układ zbiorowy pracy reguluje odmiennie, choćby mniej korzystnie dla pracowników, zasady ustalania okresów pracy, od których zależy nabycie prawa do nagrody jubileuszowej oraz zasady jej obliczania.

Jak wynika z treści zapytania i dołączonej do niego korespondencji, pracodawca czytelnika był objęty zakładowym układem zbiorowym pracy na długo przed przyjęciem go do pracy. Stąd też należałoby stwierdzić, że w dacie zawarcia umowy o pracę pomiędzy czytelnikiem a jego pracodawcą układ zbiorowy pracy był jedynym i wyczerpującym źródłem zakładowej regulacji odnoszącej się do zasad wynagradzania, w tym zasad dotyczących przyznawania nagrody jubileuszowej.

Układ zbiorowy pracy jest źródłem zakładowego prawa pracy zawieranym pomiędzy pracodawcą (pracodawcami) a organizacją związkową (organizacjami związkowymi). Na pracodawcy ciąży obowiązek poinformowania pracownika o układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, w formie tzw. informacji dodatkowej (art. 29 § 3 pkt 5 k.p.). Pracodawca ma również obowiązek poinformować pracownika na piśmie o zmianie układu zbiorowego pracy, którym pracownik jest objęty, niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 1 miesiąca od dnia wejścia w życie tych zmian (zob. art. 29 § 3³ k.p.).

Układ zbiorowy pracy wchodzi w życie w terminie w nim określonym, nie wcześniej jednak niż z dniem zarejestrowania (art. 241¹² § 1 k.p.). Zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych (art. 249⁹ § 1 k.p.). Warunkiem obowiązywania zmian wprowadzonych do układu zbiorowego pracy w drodze protokołów dodatkowych jest ich zarejestrowanie na zasadach art. 241¹¹ k.p. (wyrok SN z 29 listopada 2000 r., I PKN 111/00, OSNP 2002/13/307). Pracodawca jest obowiązany zawiadomić pracowników o wejściu układu w życie, o zmianach dotyczących układu oraz o wypowiedzeniu i rozwiązaniu układu, a na żądanie pracownika udostępnić do wglądu tekst układu i wyjaśnić jego treść (art. 241¹² § 2 k.p.).

Wszelkie zmiany wprowadzone do pierwotnej wersji układu w drodze protokołów dodatkowych stanowią jego integralną część z chwilą zarejestrowania protokołu. Zmiana układu zbiorowego pracy może polegać na wprowadzeniu do jego treści nowych postanowień bądź na modyfikacji poprzedniej wersji istniejących już postanowień.

Zawarte w treści umowy o pracę odwołanie do układu zbiorowego pracy należy traktować jako odwołanie do jego aktualnej treści, uwzględniającej zmiany wprowadzone na późniejszym etapie jego obowiązywania. Nie ma przy tym potrzeby podawania, że chodzi o układ zbiorowy pracy z jego późniejszymi zmianami.

W dniu, w którym czytelnik zawarł umowę o pracę ze swoim pracodawcą, obowiązywał układ zbiorowy pracy w wersji zmienionej (co najmniej jednym) protokołem dodatkowym. Zawarta w umowie o pracy wzmianka o układzie oznacza, że pracownika obowiązują zasady określone w tym akcie prawa zakładowego według stanu z dnia zawarcia umowy.

Każda późniejsza zmiana tego stanu prawnego wymagałaby poinformowania załogi (w tym czytelnika) na zasadach określonych powyżej, czyli w trybie art. 29 § 3³ k.p. i art. 241¹² § 2 k.p. Podkreślenia jednak wymaga, że obydwa te przepisy mają zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy do zmiany postanowień układu zbiorowego pracy dochodzi już w trakcie trwającego zatrudnienia, czyli po zawarciu umowy o pracę.

Pracodawca nie musi informować indywidualnie każdego pracownika o kolejno następujących po sobie zmianach układu zbiorowego pracy, do których dochodziło pomiędzy dniem zarejestrowania układu (wersja pierwotna) a zawarciem umowy o pracę z danym pracownikiem. Wersja układu zbiorowego pracy obowiązująca w dacie powstania stosunku pracy z danym pracownikiem (najczęściej jest to dzień zawarcia umowy o pracę) jest aktualnym źródłem jego uprawnień pracowniczych. Stąd też odwołanie do układu zbiorowego pracy zamieszczone w umowie o pracę należy odnosić do wersji układu uwzględniającej wprowadzone do niego zmiany pomiędzy datą jego zarejestrowania (wersja pierwotna) a datą powstania stosunku pracy z danym pracownikiem.

W tak przedstawiającym się stanie faktycznym prawo do nagrody jubileuszowej należnej czytelnikowi należy ustalać w oparciu o wersję układu zbiorowego pracy obowiązującą w dacie zawarcia z nim umowy o pracę lub ewentualne późniejsze jego wersje, jeżeli w okresie zatrudnienia czytelnika regulacja dotycząca tej problematyki zamieszczona w układzie zbiorowym pracy uległa zmianie.

Mając na uwadze powyższe, roszczenia czytelnika należałoby uznać za bezpodstawne. (pw)

Brak komentarzy

Dodaj swój komentarz