|
Zakłucia a wypadki
Po przeczytaniu bardzo ciekawego artykułu Elżbiety Tarczoń "Zakłucia i zranienia w sektorze opieki zdrowotnej" (ATEST 11-12/2016) chciałabym podzielić się moimi refleksjami dotyczącymi zakłuć i zranień.
Czy aby na pewno każde zakłucie jest wypadkiem przy pracy? Przecież pojawiło się rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (DzU poz. 696). I na tej podstawie pracownik służby bhp prowadzi "Wykaz zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych". Z rozporządzenia wynika, że "Pracownicy to także osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, doktoranci, studenci i uczniowie niebędący pracownikami oraz wolontariusze, a także osoby prowadzące pod nadzorem pracodawcy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę działalność gospodarczą na własny rachunek". Wykaz zranień obejmuje więc pracowników i inne osoby zatrudnione, bez względu na rodzaj umowy, w tym również zatrudnionych na kontraktach menedżerskich.
Moim zdaniem pracownik po ekspozycji powinien wypełnić "formularz zgłoszenia do wykazu zranień ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych", który zawiera następujące informacje:
- kolejny numer zdarzenia w roku,
- datę zdarzenia,
- jednostkę organizacyjną podmiotu wykonującego działalność leczniczą, w której doszło do zranienia,
- rodzaj i model narzędzia, które spowodowało zranienie,
- rodzaj procedury medycznej oraz czynność, w trakcie której doszło do zranienia,
- inne informacje uzyskane w trakcie postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn zranienia ostrym narzędziem
Pracownik dostarcza formularz zgłoszenia pracownikowi służby bhp i lekarzowi medycyny pracy. Chciałabym zapytać, z jakich przepisów wynika, że pracownik wypełnia Indywidualną Kartę Ekspozycji Zawodowej?
Anna Szydlik
SPZZOZ w Ostrowi Mazowieckiej
Od autorki
W odpowiedzi na list czytelniczki pragnę wyjaśnić, że oprócz przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (DzU poz. 696) obowiązują także ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j.: DzU z 2015 r., poz. 1242, ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (DzU nr 105, poz. 870). Oba te akty prawne nie zwalniają pracodawców funkcjonujących w sektorze opieki zdrowotnej od rejestrowania zakłuć i zranień ostrymi narzędziami medycznymi jako wypadków przy pracy. W myśl art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym... za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Ekspozycja zawodowa personelu medycznego w postaci zakłucia igłą lub zranienia ostrym narzędziem medycznym powinna być traktowana jako wypadek przy pracy, ponieważ takie zdarzenie spełnia wszystkie przesłanki wynikające z definicji wypadku przy pracy. Zakłucie igłą bądź zranienie ostrym narzędziem medycznym pracownika zatrudnionego w podmiocie leczniczym jest zdarzeniem nagłym i nieprzewidywalnym, spowodowane jest przyczyną zewnętrzną, gdyż pochodzi spoza organizmu, powoduje uraz w postaci uszkodzenia tkanek ciała i jest związane z udzielaniem świadczeń medycznych, a więc z wykonywaną pracą. Pomimo pojawienia się stosunkowo nowych przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 czerwca 2013 r., które obligują pracodawcę do opracowania i wdrożenia procedury poekspozycyjnej, pracodawca nadal jest zobligowany do przestrzegania przepisów określających postępowanie powypadkowe. Należy wyraźnie podkreślić, że ustalenie wypadku przy pracy jest prawem pracownika i jednocześnie obowiązkiem pracodawcy. Praktyka pokazuje jednak, że nie wszystkie placówki medyczne odnotowują zakłucia igłą i zranienia ostrymi narzędziami medycznymi w dokumentacji powypadkowej. Ponieważ zgodnie z art. 30 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe dla danego pracodawcy jest ustalana m.in. na podstawie liczby osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, stąd pracodawcy funkcjonujący w sektorze opieki zdrowotnej unikają sporządzania dokumentacji powypadkowej po ekspozycji aż do czasu ewentualnego stwierdzenia poważnych jej następstw. Swoje obowiązki ograniczają jedynie do wszczęcia procedury poekspozycyjnej, tzn. wykonania badań osobie eksponowanej i osobie będącej jej powodem, oraz - w przypadku wskazań medycznych - do podania leków antyretrowirusowych, które w sumie i tak stanowią znaczny koszt dla pracodawcy. Wszystko wskazuje na to, że w kwestii ekspozycji zawodowej pracowników sektora zdrowia doszło do rozbieżności pomiędzy literą prawa a jego stosowaniem. Co więcej, organy kontroli i nadzoru nad warunkami pracy, a w szczególności Państwowa Inspekcja Pracy, nie uznają takich praktyk za niezgodne z prawem a wręcz wydaje się, że aprobują takie działania.
Biorąc pod uwagę przepisy wspomnianego rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 czerwca 2013 r., istotnie w jego rozumieniu pracownikami są osoby pracujące pod kierownictwem lub nadzorem pracodawcy oraz osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, za pośrednictwem agencji pracy czasowej, a także stażyści, praktykanci, doktoranci, studenci uczelni medycznych i wolontariusze, którzy uczestniczą w udzielaniu świadczeń medycznych. Przepisy rozporządzenia określają obowiązki i prawa, jakie wzajemnie wobec siebie mają pracodawcy, czyli podmioty zlecające pracę, oraz pracownicy, czyli osoby wykonujące pracę. Jednak przepisów tego rozporządzenia nie stosuje się do osób wykonujących zawód medyczny w formie indywidualnej praktyki zawodowej. Zrozumiałe jest, że w takich przypadkach brak jest pracodawcy lub zlecającego pracę i decyzja o rodzaju stosowanych wyrobów medycznych i zabezpieczeniach, w które osoby te są wyposażone, zależy wyłącznie od nich samych. Chyba że świadczenia te są udzielane pod nadzorem lub w miejscu wyznaczanym przez zlecającego. Przepisów tych nie stosuje się również do osób, które samodzielnie dokonują sobie wstrzyknięć leków lub do ich bliskich, którzy dokonują wstrzyknięć np. insuliny, a także do osób zatrudnionych w firmach zewnętrznych, które nie należą do sektora opieki zdrowotnej, ale świadczą usługi np. z zakresu cateringu czy utylizacji odpadów medycznych.
Kolejna kwestia to Indywidualna Karta Ekspozycji Zawodowej. Otóż nie ma przepisów, które nakazywałyby tworzenie dokumentu o takiej nazwie. Jak wspomniano w artykule, każda placówka medyczna tworzy własne procedury postępowania po ekspozycji na krew i inny potencjalnie infekcyjny materiał (IPIM). W artykule zawarte są ogólne zasady postępowania po ekspozycji obowiązujące w jednym ze szpitali. A zatem Indywidualna Karta Ekspozycji Zawodowej w omawianej placówce stanowi po prostu formularz zgłoszenia zdarzenia do służby bhp i lekarza medycyny pracy.
Elżbieta Tarczoń
Dodaj swój komentarz
K.F.: Szanowni Państwo, Na wstępie pragnę zaznaczyć, iż nie czytałem(2017-02-01)
J.L: Stwierdzenie, że zakłucie jest zdarzeniem nieprzewidywalnym jest błędne? Wedle(2017-02-01)
Qrczak: Wygląda na to, że "zakłucie" pochodzi z WEWNĄTRZ" organizmu.(2017-02-01)
Michał: Idąc tokiem myślowym F.K., to skoro jakiś pracownik np. obsługujący szlifierkę podejmuje się wykonać przy jej pomocy czynności i jest po szkoleniu, zapoznany z ryzykiem itp. czyli jest świadomy zagrożeń i dojdzie do wypadku to nie uznamy tego za wypadek przy pracy bo nie jest to przyczyna zewnętrza lub nagłość zdarzenia? Trudno mi się z tym zgodzić! W uzasadnieniu projektu rozporządzenia o zakłuciach o ile dobrze pamiętam było wprost napisane, że zakłucie spełnia wymogi definicji wypadku przy pracy. (2017-02-01)
K.F.: Szanowni Państwo. 1. Jeżeli możliwość zakłucia jest wykazana np. w ocenie ryzyka zawodowego to znaczy, że zostało przewidziane. Wobec tego brak jest przymiotu niespodziewaności. 2. Przyczyna zewnętrzna nie musi być tożsama ze schorzeniem samoistnym. 3. Do wypadku przy pracy niezbędne jest wystąpienie wszystkich przesłanek wskazanych przez ustawodawca. Jeżeli nie zaistnieje którykolwiek z nich nie ma wypadku. Co do uzasadnienia to, w myśl Konstytucji, nie jest ono źródłem prawa powszechnie obowiązującego w Polsce. Reasumując, błędnym jest odgórne stwierdzenie, iż każde zakłucie i skaleczenie będzie wypadkiem przy pracy. (2017-02-01)
"Szanowny Panie": K.F. Napisz proszę lub raczej wyjaśnij, dlaczego zakłucie nie jest zawsze spowodowane przyczyną zewnętrzną. Podaj jakiś przykład z życia, bo jeśli tak twierdzisz, to masz doświadczenie w tej materii. Mogę się zgodzić np. z takim wirtualnym przypadkiem: Pracownik traci przytomność na skutek swojej choroby układu krążenia, upadając zakuwa się igłą Utrata przytomności nie następuje wskutek np. wysokiej temperatury w pomieszczeniu. Nie rozumiem też Twojego kierunku w stronę przewidywalności zdarzenia - opisanego w ORZ - są opisane poślizgnięcia (przewidziane) Wychodzi, że dla poślizgnięcia nie można przypisać cechy zewnętrznej, bo jest przewidywalna. Można posunąć się dalej - jeśli coś jest przewidziane, a pracownik (jak piszesz) jest świadomy i powinien to przewidzieć, to możemy już zacząć mówić o "rażącym niedbalstwie" (2017-02-02)
Rażące niedbalstwo : zachodzi wówczas, gdy nie jest niczym nadzwyczajnym przewidzenie przez pracownika “wypadkowych” skutków. Przy ocenianiu rażącego niedbalstwa należy oceniać możliwość przewidywania skutków uwzględniając osobowość poszkodowanego, wiek, doświadczenie życiowe i zawodowe, wykształcenie oraz ogólny poziom intelektualny – a więc chodzi o możliwość przewidywania skutków jakiej można oczekiwać i jakiej wymaga się od przeciętnego pracownika, odpowiednio przeszkolonego w zakresie bhp w sprawach nie wymagających dodatkowej wiedzy fachowej lub specjalizacji. - KAŻDE POŚLIZGNIĘCIE TERAZ MOŻNA PODCIĄGNĄĆ POD RAŻĄCE NIEDBALSTWO? (2017-02-02)
Michał: Definicja wypadku jest jasna więc ośmielę się stwierdzić, że każde zakłucie będzie wypadkiem przy pracy. A to, że pracownik nie przestrzegał przepisów lub przyjętych procedur bhp w zakładzie i doprowadził do zakłucia to może być co najwyżej jego przyczynieniem się do wypadku. Sam fakt zakłucia jest wypadkiem przy pracy. (2017-02-02)
K.F.: Szanowni Państwo, Nie mylmy przyczyny zewnętrznej z czynnikiem materialnym wywołującym uraz. Są to dwa odrębne pojęcia. Ostre narzędzie będzie właśnie takim czynnikiem, ale przyczyny zranienia należy szukać gdzie indziej, a nie w samej cesze danego przedmiotu. Jak pokazuje praktyka wątpliwości w zakresie omawianej definicji, a w szczególności przyczyny zewnętrznej właśnie, mają chociażby organy kontrolujące pracodawców. Autorytarne i odgórne narzucenie twierdzenia "dana kategoria zdarzeń będzie wypadkami przy pracy' jest błędna i może doprowadzić do przykrego zderzenia z rzeczywistością. Jeżeli poszlibyśmy tym tokiem rozumowania, to po co postępowanie powypadkowe? Zróbmy notatkę służbową, która będzie podstawą do działań naprawczych i nie angażujmy czasu i środków w bardziej rozbudowane procedury. Niech ustawodawca wprowadzi to do obrotu prawnego jako podstawa do wypłaty świadczeń i tyle. (2017-02-02)
Czy to nie Pan: napisał: "Nie jestem w stanie zgodzić się ze stwierdzeniem, iż każde zakłucie i skaleczenie będzie wypadkiem przy pracy. Problematycznym będzie tutaj przesłanka przyczyny zewnętrznej, która niekoniecznie musi wystąpić przy tego typu zdarzeniach.", która wywołała falę komentarzy. (2017-02-02)
Proste pytanie: Jeśli problematycznym jest przesłanka przyczyny zewnętrznej przy zakłuciu lub(2017-02-02)
Michał: Od słów "Zróbmy..." zgadzam się jeżeli mówimy tu wyłącznie(2017-02-02)
K.F.: Szanowni Państwo, Pytanie jest tylko z pozoru proste. Daleki(2017-02-02)
Maciej Ś.: Wypadek przy pracy zawsze jest zdarzeniem niezamierzonym (wyłączając działanie(2017-02-02)
Michał: Otóż to. W rozmowie prywatnej z inspektorem PIP każdy(2017-02-02)
J.: Panowie pamiętajmy, że na pracodawcy spoczywają pewne obowiązki dotyczące(2017-02-02)
Maciej Ś.: „J.: /…/ argumentując brak /…/ zgłoszenia WYPADKU (zgłaszane były(2017-02-02)
J.: Odniosłem się do konkretnego przypadku: nakazu PIP a zgłoszenie(2017-02-02)
K.F.: Panie Macieju Ś. W zawiązaniu do pierwszego zdania: czy(2017-02-02)
Maciej Ś.: „K.F.: /…/ czy działanie autodestrukcyjne nie będzie wypadkiem przy(2017-02-02)
Maciej Ś.: PS. Oczywiście, że przyczyną podjęcia próby samobójstwa może być(2017-02-02)
J.: Uzupełniając swój pogląd podeprę się jeszcze praktyką. Znam PZOZ(2017-02-02)
marko: Michał. Wyrok WSA w Krakowie z 2014-12-09 (Sygn. III(2017-02-03)
J.: W nawiązaniu do wyroku i jego uzasadnienia przedstawionego przez(2017-02-03)
marko: Jak wiemy, sądy oczywiście wydają niekiedy sprzeczne orzeczenia w(2017-02-03)
K.F.: Panie Macieju, czyli bylibyśmy w stanie zgodzić się, że(2017-02-03)
Michał: Do Marko. Dziękuję za wskazanie linku do wyroku.(2017-02-03)
PP: Oczywiście że WSA w Krakowie ma rację że nie(2018-12-17)
K. Szwed: To o czym czytam w artykule dotyczy pracowników "służby(2023-11-30)
Robert Kozela: Od redakcji - poniżej zamieszczamy odpowiedź autorki, Elżbiety Tarczoń:(2024-01-03)
Dodaj swój komentarz
| 
#AtestOchronaPracy
Atest na LinkedIn
Kanał ATESTU