[Najnowszy numer] [Prenumerata] [Spis treści]     

Dodatki za pracę

Pan W.S. po przeczytaniu na naszej stronie WWW artykułu "Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych" zwrócił się do redakcji z prośbą o przekazanie dokładniejszych informacji na ten temat. O sobie napisał jedynie: pracuję w dziale chemicznym w zakładzie prywatnym, zatrudniającym ponad 1000 pracowników, gdzie odmawia się dodatkowych przerw w trakcie pracy.

Dodatki za pracę w warunkach szkodliwych lub uciążliwych mogą być wypłacane - ale pracodawca nie ma takiego obowiązku. Prawo do dodatku można zawrzeć w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli Pana zakład nie jest objęty zakładowym lub ponadzakładowym układem zbiorowym, to na pewno istnieje regulamin wynagradzania ustalony przez pracodawcę. Regulamin może (ale nie musi) przewidywać formę rekompensaty finansowej dla stanowisk, na których pracownicy narażeni są na substancje stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia i inne czynniki o takim charakterze.

Szkoda, że Czytelnik tak poskąpił bliższych informacji o charakterze jego pracy. Nazwa "dział chemiczny" niczego nie mówi. Pracownik może stykać się w pracy z różnymi substancjami chemicznymi, ale nie wszystkie stanowią dla niego zagrożenie.

Pracodawca rozpoczynając działalność składał do inspektora sanitarnego m. in. informacje o rodzaju działalności, o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa pracy (wg Kodeksu pracy art. 209). Zgłoszenie takie musiało zawierać wykaz stosowanych lub produkowanych substancji stwarzających zagrożenia dla zdrowia lub życia, co z kolei nałożyło obowiązek prowadzenia pomiarów stężeń czynników chemicznych szkodliwych dla zdrowia (w powietrzu pomieszczeń pracy) - wg rozp. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 9 lipca 1996 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 86 poz. 394). Z kolei wg Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z 14.03.1985 r. z późniejszymi zmianami, jednolity tekst Dz.U. nr 90/1998 p. 575) organ ten sprawuje nadzór nad warunkami higieny pracy w zakładach, rozstrzyga wszelkie wątpliwości co do prowadzenia pomiarów.

Pyta Pan o skrócenie czasu pracy. Jeżeli pomiary stężeń substancji toksycznych w powietrzu wykazały przekroczenia wskaźników określonych w normach - wtedy warunki pracy kwalifikuje się umownie jako "szkodliwe" - czas pracy nie może wynosić więcej niż 8 godzin/dobę (Kodeks pracy art. 1295). Jednym ze sposobów ograniczania narażenia pracowników jest skrócenie pracy na stanowiskach, na których występują przekroczenia stężeń/natężeń dopuszczalnych (Kodeks pracy art. 1304). Stężenia są liczone jako średnie ważone na 8-godzinny dzień pracy. Pracodawca może (ale nie musi) skrócić czas pracy na takim stanowisku, dając pracownikowi inne obowiązki na część zmiany. Czas pracy na innym stanowisku dobiera się tak, by średnie stężenie nie przekraczało wartości dopuszczalnej.

Przykład: Stężenie benzyny ekstrakcyjnej na hali wynosi 400 mg/m3; wartość dopuszczalna NDS = 300 mg/m3. Pracodawca ustalił, że czas pracy na hali wynosi 5 godzin, pozostałe 3 godziny - prace porządkowe poza halą, bez narażenia. Przeliczenie wskaźników narażenia: [(5 godz. × 400 mg/m3) + (3 godz. × 0 mg/m3)] / 8 godz. = 250 mg/m3 < NDS.

Przed zmianą harmonogramu pracy pracownik pracował w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń, po zmianie harmonogramu przekroczenie nie występuje.

Pracodawca ma obowiązek informowania pracownika o ryzyku zawodowym związanym z pracą oraz skutkach zagrożeń. Jeżeli stężenia substancji toksycznych w powietrzu przekraczają wartości dopuszczalne, wtedy ryzyko jest ocenione jako "duże - nieakceptowalne". W przeciwnym razie ryzyko jest "małe" albo "średnie - akceptowalne". Ryzyko "średnie" świadczy o występowaniu w powietrzu substancji toksycznych w stężeniach w zakresie 50%-100 % wartości dopuszczalnych.

Załoga poprzez swych przedstawicieli może negocjować z pracodawcą regulamin wynagrodzeń, który może przewidywać wypłacanie dodatku za prace w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, a jeżeli takie warunki nie występują - może to być dowolny dodatek, np. za pracę przy ryzyku zawodowym wyższym niż małe, lub w ogóle przy pracy "z chemikaliami". M.M.

Redakcja

Dodaj swój komentarz

zaniepokojona: Mąż mój pracuje w P.E.C.U i tam wlaściwie nie wiadomo co jest pracą szkodliwa a co uciążliwą.W zalezności kto rządzi tak interpretuje przepisy oczywiście wiąże się to z odpowiednimi dodatkami za takie prace.Od paru lat trwa taka przepychanka. (2002-10-11)

Fala: Szkodliwe, czy uciążliwe ?. Zapoznać się z Dz. U nr 61 poz 284 z 1996 r i zwrócić się do Komisji z zapytaniem. Komisja ma siedzibę :ul. Czerniakowska 16 00-701 Warszawa (2002-10-12)

Dodaj swój komentarz